Η υπέρταση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για νοσήματα της καρδιάς και των αγγείων. Συγκεκριμένα, τετραπλασιάζει τον κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια και διπλασιάζει τον κίνδυνο για έμφραγμα, που είναι οι δυο κύριες αιτίες θανάτου. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει όσο ψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση. Άλλα νοσήματα που μπορεί να προκαλέσει αν μείνει χωρίς θεραπεία είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, το ανεύρυσμα αορτής, η νεφρική ανεπάρκεια, η άνοια, η κολπική μαρμαρυγή.
Πρόκειται για μια πολύ συχνή κατάσταση, αφού το 30% των ανθρώπων έχουν υπέρταση, ενώ η συχνότητά της αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας.
Η υπέρταση έχει ονομαστεί και «σιωπηλός δολοφόνος», διότι δεν έχει συμπτώματα. Έτσι, ο μόνος τρόπος για να τεθεί η διάγνωση είναι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης με σωστή τεχνική.
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πληθώρα αντιυπερτασικών φαρμάκων. Έτσι, με τον κατάλληλο συνδυασμό ή με μονοθεραπεία μπορούμε να ρυθμίσουμε την υπέρταση αποτελεσματικά και χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες. Παρόλα αυτά, μόνο οι μισοί άνθρωποι από αυτούς που έχουν υπέρταση το γνωρίζουν, από αυτούς οι μισοί παίρνουν αντιυπερτασική θεραπεία και από αυτούς που παίρνουν θεραπεία οι μισοί μόνο είναι ρυθμισμένοι.
Εξίσου σημαντική με τα φάρμακα είναι και η μη φαρμακευτική θεραπεία, δηλαδή κάποιες αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες, οι οποίες μειώνουν την αρτηριακή πίεση, προλαμβάνουν την εμφάνιση της υπέρτασης, αλλά και ενισχύουν τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
Η μείωση της λήψης αλατιού είναι σημαντική και φαίνεται ότι μειώνει την συστολική αρτηριακή πίεση κατά 5 mmHg περίπου. Η μείωση αυτή της πίεσης, παρότι φαίνεται μικρή, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 14% των θανάτων από εγκεφαλικά επεισόδια και κατά 9% των θανάτων από καρδιακή νόσο. Για να μειωθεί η λήψη νατρίου συνιστάται ο περιορισμός προσθήκης αλατιού κατά το μαγείρεμα, η απομάκρυνση της αλατιέρας από το τραπέζι φαγητού, αλλά και ο περιορισμός των τροφών με «κρυμμένο» αλάτι, όπως ψωμί, επεξεργασμένο κρέας, τυριά, μαργαρίνη, επεξεργασμένα δημητριακά. Χρήσιμο είναι να διαβάζουμε τις ετικέτες των φαγητών που αγοράζουμε και να προτιμούμε αυτές με χαμηλή περιεκτικότητα αλατιού.
Όσον αφορά τη διατροφή θα πρέπει να προτιμώνται φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα λίπους, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, πουλερικά, ψάρια και ξηροί καρποί και να αποφεύγονται γλυκά, ζαχαρούχα ποτά και κόκκινο κρέας. Η διατροφή αυτή είναι πλούσια σε κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, πρωτεΐνες και φυτικές ίνες και πτωχή σε κεκορεσμένα λιπαρά, ολικό λίπος και χοληστερόλη. Επιτυγχάνει μείωση της συστολικής πίεσης κατά 6 mmHg περίπου. Η μεσογειακή διατροφή τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και φαίνεται ότι μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η σύστασή της είναι παρόμοια με αυτή που προαναφέρθηκε, με μόνη σημαντική διαφορά την προσθήκη ελαιόλαδου.
Η μείωση του σωματικού βάρους στα υπέρβαρα και στα παχύσαρκα άτομα είναι πολύ σημαντική. Για κάθε 10 κιλά απώλειας βάρους η αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά 10 mmHg περίπου.
Η άσκηση μειώνει κατά 5 mmHg τη συστολική και κατά 4 mmHg τη διαστολική πίεση. Σε όλα τα άτομα με υπέρταση συνιστάται αερόβια άσκηση (πχ γρήγορο βάδισμα) επί 30 λεπτά τουλάχιστον τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Η υπερκατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Η λήψη οινοπνεύματος πρέπει να περιορίζεται σε 20 -30 γραμμάρια (2 ποτά) την ημέρα στους άντρες και σε 10 – 20 γραμμάρια (1 ποτό) στις γυναίκες.
Τέλος, σε όλα τα άτομα με υπέρταση θα πρέπει να τονίζεται ότι η διακοπή του καπνίσματος μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
