Το συνειδητό όνειρο είναι μια μοναδική κατάσταση όπου το άτομο έχει επίγνωση ότι ονειρεύεται, επιτρέποντας τον έλεγχο και την εκπαίδευση του μυαλού μέσα στον ύπνο. Νευροεπιστήμονες αποκαλύπτουν πώς αυτή η δύναμη μπορεί να βελτιώσει τη ζωή και την απόδοσή μας στην πραγματικότητα.
Η δυνατότητα να συνειδητοποιεί κάποιος ότι ονειρεύεται – γνωστή ως συνειδητό ή διαυγές όνειρο – αποτελεί μια ιδιαίτερη κατάσταση της συνείδησης, η οποία σύμφωνα με νευροεπιστήμονες μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή και την ψυχολογική υγεία.
Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που έχουν τον έλεγχο των ονείρων τους μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την ικανότητα για να εξασκηθούν σε δεξιότητες, να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να αντιμετωπίσουν προσωπικά προβλήματα, όλα αυτά ενώ κοιμούνται! Ωστόσο, υπάρχει και η ανησυχία ότι η υπερβολική χρήση των διαυγών ονείρων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου.
Η νευροεπιστήμονας Έμμα Πίτερς, υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, μελετά τις νευρωνικές διεργασίες που συνοδεύουν τα συνειδητά όνειρα. Σύμφωνα με την Πίτερς, η αυξημένη δραστηριότητα στον ραχιαίο πλάγιο προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου πιθανώς θολώνει τα όρια μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, επιτρέποντας σε όσους ονειρεύονται να έχουν επίγνωση του ονείρου τους και να το ελέγχουν.
Σε πειράματα, οι συμμετέχοντες που εκπαιδεύτηκαν νοητικά και υπόκειντο σε αισθητηριακή διέγερση κατά τη φάση REM του ύπνου κατάφεραν να προκαλέσουν διαυγή όνειρα. Μέσω αυτής της μεθόδου, όσοι ονειρεύονταν μπόρεσαν να εκτελέσουν συγκεκριμένες εντολές μέσα στα όνειρά τους, επιβεβαιώνοντας τη σύνδεση ανάμεσα στη γνωστική λειτουργία και τη σωματική αντίδραση.
Οι επιπτώσεις των ονείρων δεν περιορίζονται στο όνειρο καθαυτό. Ο δρ Μπεν Ράιν, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, υπογραμμίζει πως ακόμα και τα μη διαυγή όνειρα επηρεάζουν σημαντικά τη συναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων στην αφύπνιση. Παράλληλα, μελέτες σε ζώα αποδεικνύουν πως η εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τον ύπνο επηρεάζει την μνήμη και τη μάθηση σε κατάσταση εγρήγορσης.
Παρότι η επιστήμη συνεχίζει να ερευνά τα όρια και τις δυνατότητες του συνειδητού ονείρου, η υπάρχουσα γνώση προσφέρει μια νέα οπτική στην κατανόηση της ανθρώπινης συνείδησης και της σχέσης της με το υποσυνείδητο, ανοίγοντας παράλληλα δρόμους για θεραπείες ψυχικών διαταραχών και την ενίσχυση της γνωστικής απόδοσης.
