Οι στατίνες είναι χημικές δραστικές ουσίες που περιέχονται σε νεότερης γενιάς φάρμακα, τα οποία μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα. Είναι από τα πιο χρησιμοποιημένα φάρμακα και εγκρίθηκαν για πρώτη φορά το 1987 για άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών ασθενειών.
Ωστόσο, έχει ανοίξει η συζήτηση για το κατά πόσο ή στατινές υπερσυνταγογραφούνται. Κάποιος που τις λαμβάνει επωφελείται πραγματικά από αυτές; Μία ομάδα επιστημόνων προσπάθησε να το απαντήσει συγκρίνοντας δεδομένα από 21 κλινικές δοκιμές με πάνω από 14.000 συμμετέχοντες.
Ειδικότερα, προσπάθησαν να απαντήσουν σε 2 ερωτήσεις. Είναι καλύτερο να μειώσεις την «κακή χοληστερίνη (LDL cholesterol) όσο περισσότερο γίνεται για να μειώσεις τον κίνδυνο καρδιαγγειακής ασθένειας, εγκεφαλικού ή πρόωρου θανάτου; Πώς συγκρίνονται τα οφέλη των στατινών όταν έχουμε να κάνουμε με τη μείωση των κινδύνων αυτών των γεγονότων;
Για την απάντηση της πρώτης ερώτησης, βρήκαν προς έκπληξή τους μία αδύναμη και ασταθή σχέση ανάμεσα στο βαθμό μείωσης της «κακής χοληστερίνης» από τη λήψη στατινών και την πιθανότητα ενός ανθρώπου να υποστεί καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό ή να πεθάνει κατά τη διάρκεια της δοκιμής. Σε κάποιες δοκιμές, οι μειώσεις στην LDL cholesterol συνδέθηκαν με σημαντικές μειώσεις στο κίνδυνο θανάτου αλλά σε ορισμένες άλλες αυτό δε συνέβη.
Πρόκειται για ένα σημαντικό εύρημα, καθώς οι κλινικές οδηγίες έχουν επεκτείνει την ποσότητα των ανθρώπων που είναι διαθέσιμοι για στατίνες καθώς τα «ιδανικά» επίπεδα κακής χοληστερόλης μειώθηκαν σταδιακά. Για παράδειγμα, μια μελέτη υπολόγισε αύξηση κατά 600% της επιλεξιμότητας για στατίνες μεταξύ 1987 και 2016.
Αναφορικά με τη 2η ερώτηση, οι ερευνητές εξέτασαν 2 είδη μείωσης κινδύνου: σχετική μείωση κινδύνου και απόλυτη μείωση. Φαντάσου ότι η πιθανότητά σου να πεθάνεις πρόωρα από μία πάθηση είναι 0,2% και ότι υπάρχει ένα φάρμακο που μειώνει τον κίνδυνο θανάτου στο 0,1%. Σε σχετικούς όρους (σχετική μείωση κινδύνου), η πιθανότητα σου να πεθάνεις μειώθηκε στο μισό (κατά 50%). Με απόλυτους όρους, όμως, (απόλυτη μείωση κινδύνου) η πιθανότητα να πεθάνεις έχει μειωθεί μόλις κατά 0,1%.
Παρόλο που υπάρχει 50% μείωση σχετικού κινδύνου, μπορεί αυτό να θεωρηθεί σημαντική διαφορά; Αξίζει να λάβεις το φάρμακο, ειδικά αν προκαλεί ορισμένες παρενέργειες; Η απόλυτη μείωση κινδύνου κάνει πιο εύκολο στον κόσμο να πάρει αποφάσεις με βάση πιο σαφείς πληροφορίες.
Στη μελέτη των επιστημόνων που δημοσιεύτηκε στο Jama Internal Medicine, βρέθηκε ότι η απόλυτη μείωση κινδύνου από τη λήψη στατινών ήταν μικρό σε σχέση με τη σχετική μείωση κινδύνου. Ειδικότερα, η σχετική μείωση κινδύνουν για όσους λάμβαναν στατίνες σε σχέση με όσους δεν λάμβαναν ήταν 9% για τον θάνατο, 29% για καρδιακή προσβολή και 14% για εγκεφαλικό. Ωστόσο, η απόλυτη μείωση κινδύνου ήταν 0,8% για τον θάνατο, 1,3% για καρδιακή προσβολή και 0,4% για εγκεφαλικό.
Το όφελος διαφέρει γιατί κάθε άτομο είναι διαφορετικό
Στις δοκιμές που εξετάστηκαν από τους επιστήμονες αναφέρονται τα μέσα αποτελέσματα σε όλους τους συμμετέχοντες και όχι για ένα άτομο. Είναι σαφές ότι ο ατομικός κίνδυνος ασθένειας των ανθρώπων ποικίλλει ανάλογα με τον τρόπο ζωής και άλλους παράγοντες. Ο βασικός κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου μπορεί να εκτιμηθεί χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική αριθμομηχανή, όπως το QRisk, το οποίο λαμβάνει υπόψη μια σειρά παραγόντων, όπως το βάρος, το κάπνισμα, η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και η ηλικία.
Η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει καρδιαγγειακή νόσο τα επόμενα δέκα χρόνια εκφράζεται με μορφή ποσοστού. Για παράδειγμα, σκεφτείτε έναν υπέρβαρο 65χρονο άνδρα που καπνίζει, έχει υψηλή αρτηριακή πίεση και ολική χοληστερόλη. Μπορεί να διατρέξει υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, σε σύγκριση με μια 45χρονη, μη καπνίστρια γυναίκα με ελαφρώς αυξημένη χοληστερόλη και αρτηριακή πίεση και χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου. Εάν ένας γιατρός αξιολογήσει τον κίνδυνο θανάτου τα επόμενα δέκα χρόνια, ο εκτιμώμενος κίνδυνος για τον άνδρα μπορεί να είναι 38%, για παράδειγμα, ενώ ο κίνδυνος της γυναίκας μπορεί να είναι μόνο 1,4%.
Στη συνέχεια, εξετάστε τον αντίκτυπο της λήψης στατινών και για τους δύο. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι στατίνες θα μειώσουν τον σχετικό κίνδυνο θανάτου κατά 9%. Σε απόλυτους όρους, ο άνδρας θα μείωνε τον κίνδυνο από 38% σε 34,6%, και η γυναίκα από 1,4% σε 1,3%.
Οι ασθενείς και οι γιατροί τους πρέπει να εξετάσουν εάν πιστεύουν ότι τα οφέλη υπερτερούν των βλαβών, συμπεριλαμβανομένης της ταλαιπωρίας της λήψης ενός καθημερινού φαρμάκου, ενδεχομένως για μια ζωή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα χαμηλού κινδύνου για τα οποία τα οφέλη είναι οριακά. Ωστόσο, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο διαφορετικά με βάση τη δική τους εμπειρία και προτιμήσεις και αυτό που μπορεί να μοιάζει με μια «καλή συμφωνία» για μερικούς μπορεί να θεωρηθεί ως μικρή αξία για τους άλλους.
Η μελέτη επισημαίνει ότι οι ασθενείς και οι γιατροί πρέπει να υποστηρίζονται για να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με θεραπείες χρησιμοποιώντας στοιχεία από όλες τις διαθέσιμες μελέτες για να κατανοήσουν τα πιθανά οφέλη. Τόσο οι ασθενείς όσο και οι γιατροί τους πρέπει να κατανοήσουν τον πραγματικό αντίκτυπο των φαρμάκων προκειμένου να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Η εξάρτηση από τον σχετικό κίνδυνο, ο οποίος είναι αριθμητικά πιο εντυπωσιακός, αντί για απόλυτος, μπορεί να οδηγήσει τόσο τους γιατρούς όσο και τους ασθενείς να υπερεκτιμήσουν τα οφέλη των παρεμβάσεων.
Εάν σας έχουν συνταγογραφηθεί στατίνες, μην σταματήσετε να παίρνετε τα φάρμακά σας χωρίς πρώτα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Το προφίλ κινδύνου σας μπορεί να σημαίνει ότι θα μπορούσαν να σας ωφελήσουν. Αλλά αν θέλετε να επανεκτιμήσετε τα οφέλη από τη λήψη αυτού του φαρμάκου, ζητήστε από το γιατρό σας να εξηγήσει την απόλυτη μείωση του κινδύνου και στη συνέχεια λάβετε μαζί μία απόφαση.
ΠΗΓΗ: theconversation
