«Βρίσκομαι εδώ για να υπερασπιστώ τον λαό μου», λέει, δακρύζοντας, η Στέφανι Γκουτιέρες. Χθες κατέθεσε συμβολικά 215 ζευγάρια παιδικά παπούτσια μπροστά από το δικαστήριο του Κάμλουπς, μια εβδομάδα μετά τον εντοπισμό των λειψάνων του ίδιου αριθμού μαθητών οικοτροφείου για τα παιδιά αυτοχθόνων στην πόλη αυτή στον δυτικό Καναδά.
Η νεαρή γυναίκα, μέλος της κοινότητας ιθαγενών του Καναδά Στόλο, έσφιγγε στην αγκαλιά της τη φωτογραφία της γιαγιάς της, η οποία σήμερα έχει πεθάνει, και η οποία είχε εγκλειστεί δια της βίας για τρία χρόνια στο οικοτροφείο αυτό. Πίσω της, τα κόκκινα τούβλα του ιδρύματος αυτού στέκονταν σαν μια σκιά στον ουρανό.
Κάθε μέρα από τότε που βρέθηκαν τα λείψανα των 215 παιδιών, μερικά ηλικίας ακόμη και τριών ετών, οι κάτοικοι επισκέπτονται μνημείο που εγέρθηκε για να καταθέτουν στη μνήμη τους μηνύματα υποστήριξης, παιγνίδια και παιδικά παπουτσάκια.
«Είμαι σήμερα εδώ για να υπερασπιστώ τον λαό μου, τη γιαγιά μου και αυτούς που δεν μπορούν να μιλήσουν, επειδή είναι μια τεράστια τραγωδία, είναι κάτι το αδιανόητο. Αδιανόητα πράγματα έγιναν εδώ, σε αυτό το σχολείο», λέει στο AFP.
«Χάθηκε, κλάπηκε η συνέχεια 215 οικογενειών. Τα παιδιά αυτά τα έκλεψαν, τα απήγαγαν από τις οικογένειές τους, υπέστησαν βασανιστήρια και στη συνέχεια δολοφονήθηκαν», καταγγέλλει.
«Θέλω ο Καναδάς να καταλάβει και θέλω ο κόσμος να γνωρίζει από πού προέρχεται αυτός ο πόνος. Αυτός ο πόνος πηγάζει από αυτό το σχολείο, από τους ανθρώπους που κακομεταχειρίστηκαν αυτά τα παιδιά. Τους έκαναν τόσο πολλά τραγικά πράγματα… 215 παιδιά πέθαναν εδώ και υπάρχουν πιθανώς κι άλλα».
Η ιστορία του οικοτροφείου
Το οικοτροφείο αυτό, το οποίο βρίσκεται στο έδαφος της κοινότητας αυτοχθόνων Τκάμλουπς τε Σκουάπαμ, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων από την μητρόπολη Βανκούβερ, στην ακτή του Ειρηνικού, ήταν το μεγαλύτερο οικοτροφείο για παιδιά αυτοχθόνων στον Καναδά. Αυτό είχε έως και 500 μαθητές τη δεκαετία του 1950.
Ιδρυθέν το 1890 και διαχειριζόμενο από την καθολική εκκλησία και στη συνέχεια από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αυτό έκλεισε τις πόρτες του το 1977. Ωστόσο άλλα οικοτροφεία, σχεδόν 140 στο σύνολο, άντεξαν ως τα τέλη του 20ου αιώνα σε όλον τον Καναδά.
Η εκκλησία και η καναδική κυβέρνηση, βεβαιώνοντας ότι θέλουν «να εκπολιτίσουν» τα παιδιά των αυτοχθόνων ενσταλάζοντάς τους τις δυτικές αξίες, τα απομάκρυναν από την κοινότητά τους και τα έβαζαν στα οικοτροφεία αυτά, όπου ένας αριθμός παιδιών υπέστη σωματική και σεξουαλική κακοποίηση. Χιλιάδες από αυτά πέθαναν ή χάθηκαν, σύμφωνα με έκθεση που συνέταξε επιτροπή έρευνας.
Ο εντοπισμός πριν από μια εβδομάδα των λειψάνων τόσων παιδιών αναζωπύρωσε την οργή των κοινοτήτων αυτοχθόνων, παρά τις προσπάθειες διαδοχικών καναδικών κυβερνήσεων να συμφιλιωθούν μαζί τους.
«Ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση»
Η ανακάλυψη των λειψάνων των 215 παιδιών, την ύπαρξη των οποίων υποπτευόντουσαν τοπικές κοινότητες αλλά ήρθαν να επιβεβαιώσουν ειδικοί με τη βοήθεια ενός γεωραντάρ, «ξύπνησε πολλά συναισθήματα», εξηγεί η Στέφανι. Ήταν τόσο σοκαριστική που πολλοί αυτόχθονες που βρίσκονται σε πένθος δεν θέλουν να μιλήσουν γι'αυτό, προσθέτει.
«Αισθάνομαι αρκετά δυνατή για να είμαι εδώ γι' αυτούς που δεν μπορούν να μιλήσουν, γι'αυτό βρίσκομαι εδώ, για να μάθει ο κόσμος τι συνέβη… θα πάμε στο δικαστικό μέγαρο μαζί με 215 ζευγάρια παιδικά παπούτσια για να δείξουμε ότι θέλουμε να απονεμηθεί δικαιοσύνη γι'αυτά τα παιδιά».
Μπροστά από το δικαστήριο, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες. Φορώντας ένα πορτοκαλί μπλουζάκι πάνω στο οποίο αναγράφεται «every child matters» (κάθε παιδί μετράει), η Στέφανι τοποθετεί σε σειρά τα δεκάδες ζευγάρια παιδικών παπουτσιών.
Η Μπερναντέτ Μακ, μέλος της κοινότητας αυτοχθόνων Νούξαλκ, είχε έρθει να την βοηθήσει.
«Πιστεύω ότι είναι σημαντικό για την ευαισθητοποίηση και την επιμόρφωση του κόσμου για αυτά τα οικοτροφεία για αυτόχθονες», σημειώνει.
Η ίδια λέει ότι έχει συγκινηθεί πολύ που βλέπει όλα αυτά τα ζεύγη παπουτσιών, τα οποία αντιπροσωπεύουν καθένα μια ζωή παιδιού που χάθηκε στο σύστημα αυτό των οικοτροφείων για τα παιδιά αυτοχθόνων, αλλά και ότι εξακολουθεί να ελπίζει ότι το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας.
«Μολονότι είναι λυπηρό, είναι καλό που οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι αυτό πράγματι συνέβη».
Η Μάρτα Ουρτάδο, εκπρόσωπος του Γραφείου του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δήλωσε συγκλονισμένη από την ανακάλυψη των λειψάνων των παιδιών αυτών και ζήτησε από την καναδική κυβέρνηση να «υπερδιπλασιάσει τις προσπάθειες για τον εντοπισμό παιδιών που αγνοούνται, ψάχνοντας και για άγνωστους τάφους». Επίσης ζήτησε μια νομική οντότητα να προστατεύει και να διαχειρίζεται τα σημεία ταφής.
Μεταξύ του 1831 και του 1996, περίπου 150.000 παιδιά απομακρύνθηκαν δια της βίας από τις οικογένειές τους για να ενταχθούν στο σύστημα των οικοτροφείων αυτών στον Καναδά, με την Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης να αναφέρεται το 2015 σε μια «πολιτιστική γενοκτονία».
