Πώς αντιμετωπίζουν τις φωτιές στη Γερμανία; Κάμερες στα δάση, αρίθμηση δέντρων και κανένα εναέριο μέσο

Στο έλεος της φωτιάς βρίσκεται η χώρα μας εδώ και μία εβδομάδα και ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές πως κάτι πρέπει να αλλάξει για να αποφευχθούν αντίστοιχες καταστροφές στο μέλλον. Την ώρα λοιπόν που οι πυροσβέστες (Ελληνες αλλά και αρκετοί ξένοι) επιχειρούν συνεχώς παλεύοντας με νύχια και με δόντια κατά της πύρινης κόλασης που κατακαίει τεράστιες εκτάσεις δασικών εκτάσεων στην Ελλάδα, εντύπωση δημιούργησε η πρακτική της Γερμανίας, μίας ακόμα χώρας με απέραντες δασικές εκτάσεις στην επιφάνειά της, η οποία επιλέγει να μην έχει καθόλου πυροσβεστικά αεροσκάφη και να εστιάζει τη δασοπυρόσβεσή της στην πρόληψη και όχι στις πρακτικές κατάσβεσης.

Πώς λειτουργεί τελικά η δασοπυρόσβεση στη Γερμανία; Η γερμανική λογική και νοοτροπία αναφορικά με τις φωτιές είναι πως «για να ελαχιστοποιήσουμε τις ζημιές από τις δασικές πυρκαγιές, πρέπει να τις εντοπίζουμε σε πρώιμο στάδιο». Είναι χαρακτηριστικό πως στην Ευρώπη κάθε χρόνο καταστρέφονται από τη φωτιά έως και 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα βλάστησης. Μόνο στη Γερμανία εκτιμάται ότι οι δασικές πυρκαγιές προκαλούν ζημιά εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο. Ωστόσο, όπως αναφέρουν τα γερμανικά ΜΜΕ, τα προληπτικά μέτρα και η κατάσβεση κοστίζουν πολλές φορές αυτό το ποσό. Ετσι και προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι ζημιές, οι δασικές πυρκαγιές πρέπει να αναγνωρίζονται το συντομότερο δυνατό για να καταπολεμούνται πιο αποτελεσματικά.

Και η λέξη «αποτελεσματικότητα» αποτελεί κλειδί για το πώς αντιμετωπίζουν οι Γερμανοί τους κινδύνους για τα δέντρα, καθώς το ένα τρίτο της χώρας (44.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή 44 εκατ. στρέμματα) καλύπτεται από δάση.

Οι περιοχές στη Γερμανία όπου τα δάση κινδυνεύουν περισσότερο από φωτιά – Με κόκκινο οι πιο απειλούμενες περιοχές

Κάμερες για να εντοπίζονται οι καπνοί

Για αυτό το λόγο, στη Γερμανία έχουν κατασκευαστεί εκατοντάδες πύργοι παρατήρησης στα δάση για να βοηθούν στον εντοπισμό πυρκαγιών σε πρώιμο στάδιο. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, εκπαιδευμένο προσωπικό παρακολουθεί στενά τις απειλούμενες περιοχές. Αλλά η πρόσληψη ατόμων για τέτοιες εργασίες θεωρείται μία πρακτική αρκετά δαπανηρή. Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες στο Βρανδεμβούργο ανέπτυξαν ένα αυτοματοποιημένο ηλεκτρονικό σύστημα προειδοποίησης.

 Το Βρανδεμβούργο είναι μια περιοχή με κυρίως κακοτράχαλα εδάφη. Στα δάση αυτής της περιοχής κυριαρχούν τα πεύκα, τα οποία χαρακτηρίζονται από σχετικά υψηλό κίνδυνο για φωτιά. Στο αυτοματοποιημένο σύστημα που δημιουργήθηκε εκεί λοιπόν, οι κάμερες που τοποθετήθηκαν σε στρατηγικά σημεία πέριξ των δασών, παρακολουθούν 24 ώρες το 24ωρο την περιοχή για τυχόν σημάδια καπνού. Ο (απλός αλήθεια) στόχος και λογική του συγκεκριμένου συστήματος είναι πως «φωτιά χωρίς καπνό δεν υπάρχει». Ετσι όταν κάποια από τις κάμερες εντοπίσει ίχνη καπνού, αμέσως ενεργοποιείται το σύστημα ότι εντοπίστηκε φωτιά.

Υπολογιστές αναλύουν αυτόματα τα δεδομένα που καταγράφονται από τις κάμερες, χρησιμοποιώντας ένα ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό, το οποίο είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά του καπνού. Μάλιστα, για την αποφυγή ψευδών συναγερμών, το λογισμικό είναι τόσο ευαίσθητο που μπορεί να διακρίνει τον καπνό που προκαλείται από πυρκαγιές ή ανακλάσεις φωτός και τον καπνό από εργοστάσια.

 Οι ερευνητές του Βρανδεμβούργου πραγματοποίησαν αρκετές δοκιμές με ελεγχόμενες δασικές φωτιές για να «τσεκαριστεί» το σύστημα και στη συνέχεια το δοκίμασαν κατά τη διάρκεια της μεγάλης δασικής πυρκαγιάς που σημειώθηκε στην περιοχή το 1999. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σημειώθηκαν 16 πυρκαγιές σε δάση και αγρούς στην περιοχή. Ολες τους εντοπίστηκαν και υποδείχθηκαν από τις κάμερες εντός του καθορισμένου χρονικού ορίου. Δεδομένου ότι αυτά τα πειράματα αποδείχθηκαν επιτυχημένα, άλλες περιοχές στη Γερμανία και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες εξέφρασαν επίσης ενδιαφέρον για αυτήν την τεχνολογία και τελικά την υιοθέτησαν.

Δέντρα με... νούμερα

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι πέραν του αυτοματοποιημένου συστήματος συναγερμού για φωτιά που έχει εγκατασταθεί στη Γερμανία, υπάρχει και επιπλέον μέριμνα για τα δάση της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 1984 υπάρχει ένα σύστημα, με το οποίο υπάρχει κατηγοριοποίηση των δέντρων στα πιο απειλούμενα δάση της Γερμανίας, καθώς πέραν της φωτιάς, υπάρχουν και άλλες απειλές για τα δέντρα, οι οποίες έχουν αποδειχθεί στη χώρα πως είναι και πολύ πιο θανατηφόρες για τα τοπικά δάση. Μολύνσεις από έντομα και έντονα καιρικά φαινόμενα, ελέω της κλιματικής αλλαγής, έχουν αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερος κίνδυνος για τα γερμανικά δάση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλέον αριθμημένα δέντρα στις πιο απειλούμενες δασικές περιοχές, έτσι ώστε οι Γερμανοί ειδικοί να μπορούν να εξετάζουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά την κατάστασή τους.

Μάλιστα, ακριβώς λόγω των συνεχώς αυξανόμενων κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα γερμανικά δάση, η τοπική κυβέρνηση δίνει το ποσό του 1,5 εκατ. ευρώ για να στηρίξει όλες τις προσπάθειες για να προστατευθούν τα δέντρα.

Γερμανικό δάσος κατεστραμμένο από έντομα (πηγή: Associated Press)

«Απαραίτητη η καλύτερη πρόληψη»

Χαρακτηριστικά της γερμανικής νοοτροπίας είναι και τα σχόλια στα τοπικά ΜΜΕ για τις καταστροφικές φωτιές που μαίνονται στη χώρα μας εδώ και μία εβδομάδα, όπου επισημαίνεται η ανάγκη για καλύτερη πρόληψη. Ενδεικτικό το σχόλιο της Frankfurter Allgemeine Zeitung με τίτλο «Απαραίτητη η καλύτερη πρόληψη». Η γερμανική εφημερίδα σημειώνει ότι: «Είναι εύκολο να αποδίδουμε τις δασικές πυρκαγιές στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ισχύει όμως και το αντίθετο. Όσο περισσότερες δασικές εκτάσεις παραδίδονται στις φλόγες τόσο αυξάνεται ο όγκος του διοξειδίου του άνθρακα. Οι πυρκαγιές σε τεράστιες δασικές εκτάσεις χιλιάδες τετραγωνικών χιλιομέτρων σε Ρωσία, Βραζιλία, βόρεια Αμερική και νότια Ευρώπη έχουν επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα. Δυστυχώς όταν το καλοκαίρι ξεσπάσουν πυρκαγιές δεν μπορείς να κάνεις πια και πολλά πράγματα. Το φθινόπωρο το ζήτημα έχει ξεχαστεί τις περισσότερες φορές. Ένα μέτρο για να προστατευθεί, εκτός από δάση και περιουσίες, το κλίμα είναι αποτελεσματικότερα μέτρα πρόληψης. Διότι το επόμενο καλοκαίρι βρίσκεται προ των πυλών».

Φωτιές: Οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας

Βέβαια πρέπει να γίνει μία πολύ σημαντική επισήμανση. Δεν είναι τα ίδια δάση στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Οπως ανέφερε στο Open, ο δασολόγος Θεοφάνης Καραμπατζάκης, το μεσογειακό δάσος είναι «πυρόφιλο», δηλαδή φιλικό στη φωτιά, κάτι που δεν ισχύει για τα γερμανικά και τα σκανδιναβικά δάση.

 Για παράδειγμα τα δάση με βελανιδιές και έλατα δεν καίγονται τόσο εύκολα όσο τα πευκοδάση και τα πουρναροδάση που βρίσκονται στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες. Οπότε, όπως επισημαίνει ο κ. Καραμπατζάκης, για τους Γερμανούς δεν είναι δύσκολο να κάνουν προληπτικές εργασίες για τις φωτιές.

 Παράλληλα, σημείωσε πως «τα τελευταία 23 χρόνια στη χώρα μας έχει χαθεί μια σημαντική γενιά δασικών και δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι τώρα πια μπορούν να παρέμβουν. Το προσωπικό τώρα πια είναι γερασμένο και οι καλά γνωρίζοντες είναι τώρα πια συνταξιούχοι». Υπογράμμισε πως χρειάζονται 10 με 20 χρόνια για να πρασινίσει μια καμένη περιοχή.

Γιατί δεν υπάρχουν πυροσβεστικά αεροσκάφη στη Γερμανία

Ακριβώς επειδή οι Γερμανοί δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο «προλαμβάνειν», τα λεφτά που δίνονται για μονάδες κατάσβεσης των πυρκαγιών είναι σαφώς λιγότερα από όσα θα περιμέναμε. Είναι χαρακτηριστικό πως για την αντιμετώπιση πυρκαγιών από αέρος στη Γερμανία χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον ελικόπτερα των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας, ενώ αν ποτέ υπάρξει ανάγκη ζητείται αρωγή από άλλα κράτη που έχουν προμηθευτεί εναέρια μέσα.

 Εκ του αποτελέσματος κρίνεται πως αυτή η πρακτική είναι αποτελεσματική αν και πληθαίνουν οι φωνές στο γερμανικό κοινοβούλιο που θέλουν να υπάρξει μέριμνα για να αποκτηθούν πυροσβεστικά αεροσκάφη ενόψει των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, που έχουν κάνει την εμφάνισή τους και στη βόρεια Ευρώπη. Παράδειγμα οι πρόσφατες επικρίσεις στην κυβέρνηση Μέρκελ από τη βουλευτή των Πρασίνων Ιρένε Μίχαλιτς, η οποία ανέφερε στο Spiegel πως: «Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν πρέπει να συνεχίσει έτσι, πρέπει να εξασφαλίσει την προμήθεια των αναγκαίων μέσων όπως είναι τα πυροσβεστικά αεροπλάνα ρίψης νερού. Σε τελευταία ανάλυση η Αστυνομία δεν είναι Πυροσβεστική».

Πηγή: reader.gr