Περισσότεροι από 400 τόνοι κατασχεμένων εκρηκτικών – Powergel, ANFO και νιτρική αμμωνία– αντίστοιχων με αυτά που προκάλεσαν τη φονική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, παραμένουν τα τελευταία δυόμιση χρόνια σε στρατόπεδο των Σερρών. Ειδικοί προειδοποιούν για την ποιοτική τους κατάσταση, το ίδιο και για την αντοχή των εκρηκτικών σε υψηλές θερμοκρασίες.
Πρόκειται για το φορτίο του πλοίου Andromeda, το οποίο είχε ακινητοποιηθεί στον κόλπο του Μιραμπέλου Λασιθίου στη βορειοανατολική Κρήτη τον Ιανουάριο του 2018. Τα εκρηκτικά κατασχέθηκαν με την κατηγορία ότι ο τελικός προορισμός τους ήταν η εμπόλεμη Λιβύη σπάζοντας το διεθνές εμπάργκο. Η υπόθεση έκλεισε δικαστικά κι επίσης διατάχθηκε η απόδοση του φορτίου στις δύο τουρκικές εταιρείες, στις οποίες ανήκει. Έως σήμερα ωστόσο, τα εκρηκτικά παραμένουν στη στρατιωτική μονάδα των Σερρών, όπου είχαν μεταφερθεί για προσωρινή φύλαξη.
Από σειρά δικαστικών και στρατιωτικών εγγράφων που είδε το VICE, αποκαλύπτεται η επικινδυνότητα του φορτίου και ο πονοκέφαλος των ειδικών υπηρεσιών για τη διαχείριση της υπόθεσης.
Το Andromeda ακινητοποιήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2018 και μεταφέρθηκε στο λιμάνι του Ηρακλείου. Ήταν στη «μαύρη λίστα» των πλοίων που απαγορεύεται να δέσουν σε όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Ένα πλοίο-κινούμενη βόμβα, ανεπιθύμητο από όλους. Έξι μέρες αργότερα το τοπικό Λιμεναρχείο στέλνει έγγραφο στην Εισαγγελία Πειραιά και το Υπουργείο Ναυτιλίας, στο οποίο σημειώνεται: «Η παραμονή των 29 εμπορευματοκιβωτίων με τα εκρηκτικά εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τη ζωή και ασφάλεια των χρηστών, υπαλλήλων, επιβατών, διερχομένων, αλλά και εν γένει της ακτοπλοΐας-κρουαζιέρας και λιμενικών εγκαταστάσεων, γεγονός για το οποίο έχει ήδη προκληθεί σοβαρή κοινωνική αναταραχή και φόβος».
Στην απάντησή της η Εισαγγελία Πειραιά ρωτά τον λιμενάρχη Ηρακλείου αν τα εκρηκτικά έχουν αποθηκευτεί σε ασφαλή χώρο, καθώς διερευνάται το ενδεχόμενο καταστροφής τους, όπως σημειώνεται. Παράλληλα, οι εισαγγελικές Αρχές στέλνουν κατεπείγον αίτημα προς το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (12.1.2018), ζητώντας συνδρομή για τη φύλαξη του φορτίου. Στο μεταξύ, προκύπτει νέος πονοκέφαλος. Στο ίδιο έγγραφο, εκτός από το φορτίο του Andromeda, γίνεται για πρώτη φορά αναφορά στο πλοίο Mekong Spirit, το οποίο είχε κατασχεθεί τον Μάιο του 2017 μεταφέροντας εκρηκτικά. «Τα 52 εμπορευματοκιβώτια του Mekong Spirit παραμένουν στον Ναύσταθμο Κρήτης», γράφει ο εισαγγελέας προς τη στρατιωτική ηγεσία. Το σκάφος είχε ακινητοποιηθεί ανοιχτά της Κω και φέρεται να είχε προορισμό το Σουδάν. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία υποστηρίζει ότι το φορτίο είναι νόμιμο και προοριζόταν για αστική χρήση.
Στην πράξη, συνολικά 81 κοντέινερ με κατασχεμένα εκρηκτικά βρίσκονται στα χέρια των ελληνικών Αρχών που πρέπει να αποφασίσουν για τη διαχείρισή τους.
Από την αλληλογραφία μεταξύ των δικαστικών Αρχών και της στρατιωτικής ηγεσίας προκύπτει ότι το βράδυ της 16ης Ιανουρίου 2018 τα εκρηκτικά του Andromeda στο Ηράκλειο φορτώθηκαν στο πλοίο Καπετάν Χρήστος, με προορισμό το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και τελικό σταθμό τη στρατιωτική μονάδα στις Σέρρες. Η μεταφορά ολοκληρώθηκε στις 20 Ιανουαρίου. Έγγραφο του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) δύο μέρες μετά, είναι αποκαλυπτικό: «Τα εκρηκτικά είναι εμπορικού τύπου (σσ: όχι στρατιωτικού), αγνώστων προδιαγραφών, με αποτέλεσμα να εγείρονται σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την ποιοτική τους κατάσταση και τη γενικότερη συμπεριφορά τους υπό ακραίες καιρικές συνθήκες (υψηλές θερμοκρασίες)», γράφει ανώτατος αξιωματικός.
Στο μεταξύ, στην υπόθεση παρεμβαίνει η Αρχή για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Σε σχετικό έγγραφο προς το ΓΕΣ και το Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος (30.1.2018), επισημαίνεται ότι ενημερώθηκε η Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Λιβύη και ότι κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων πρόκειται να επισκεφτεί τη χώρα μας, από τις 12 ως τις 14 Φεβρουαρίου 2018, προκειμένου να διαπιστώσει αν το φορτίο του πλοίου Andromeda εμπίπτει στις κυρώσεις του ΟΗΕ κατά της Λιβύης – αν δηλαδή παραβιάζει το εμπάργκο. Η παρέμβαση της Αρχής για το ξέπλυμα πυροδοτεί νέα γύρο κινητοποίησης. Υπάρχει πυκνή αλληλογραφία μεταξύ στρατιωτικών και δικαστικών Αρχών για τη δημιουργία μικτής επιτροπής που θα αναλάβει να αποσφραγίσει και να αξιολογήσει το φορτίο στις Σέρρες.
Σε δεύτερο έγγραφο του ΓΕΣ προς το Πρωτοδικείο Πειραιά, με ημερομηνία 5 Φεβρουαρίου 2018, σημειώνεται ότι τα εκρηκτικά έχουν αποθηκευτεί «προσωρινά εν υπαίθρω, σε χώρους πέριξ των αποθηκών πυρομαχικών της μονάδας, εν αναμονή της έκδοσης άδειας αποσφράγισής τους από την εισαγγελική Αρχή». Στο ίδιο έγγραφο αποκαλύπτεται κάτι ακόμη. Τα 52 κοντέινερ του πλοίου Mekong Spirit επίσης μεταφέρθηκαν από την Κρήτη στη Θεσσαλονίκη και από εκεί διανεμήθηκαν σε τρία στρατόπεδα - στις Σέρρες, την Καβάλα και την Κοζάνη. Ο ανώτατος αξιωματικός που υπογράφει την αναφορά, είναι κατηγορηματικός: «Ο τύπος, η ποσότητα και η ποιοτική κατάσταση των εκρηκτικών, τα οποία βρίσκονται αποθηκευμένα στα συνολικά 81 κοντέινερ, τα οποία έχουν μεταφερθεί σε μονάδες πυρομαχικών του Στρατού Ξηράς, δεν είναι γνωστά, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προσδιοριστεί ο βαθμός επικινδυνότητάς τους και συνεπακόλουθα να εγείρονται σοβαρά θέματα δημόσιας ασφάλειας», επισημαίνει.
Η δίκη για το φορτίο του πλοίου Andromeda ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2019. Τα οκτώ μέλη του πληρώματος και ο Έλληνας εκπρόσωπος του πλοιοκτήτη αθωώθηκαν. Το Τριμελές Εφετείο Πειραιά έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε πως τα εκρηκτικά είχαν ως τελικό προορισμό την εμπόλεμη Λιβύη κι επίσης ότι οι βλάβες που εντοπίστηκαν στο πλοίο δεν έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία, Andromeda Shipmanagement SA, έχει έδρα το Ματζούρο στα Νησιά Μάρσαλ. Φορτωτές των εκρηκτικών υλών ήταν δύο ημικρατικές εταιρείες στην Άγκυρα, με τις οποίες η πλοιοκτήτρια συνεργαζόταν για πρώτη φορά, όπως ειπώθηκε στη δίκη.
Το δικαστήριο διέταξε την απόδοση του φορτίου στους νόμιμους κατόχους. Εκπρόσωπος της μιας εκ των τουρκικών εταιρειών είπε στο VICE την Τετάρτη ότι η απόφαση δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί από τον πρόεδρο της έδρας, επομένως τυπικά ο φάκελος δεν έχει κλείσει. Η υπόθεση του Mekong Spirit επίσης εκκρεμεί. Τα 81 κοντέινερ παραμένουν στις τρεις μονάδες πυρομαχικών της Βόρειας Ελλάδας.
Vice.com
