Τεχνητές βλεφαρίδες, φύλλα πλαστικού στις προβληματικές περιοχές του δέρματος -κανείς υπεραιωνόβιος δεν φαίνεται τόσο καλοστεκούμενος όσο ο Βλαντιμίρ Λένιν, του οποίου το σώμα υποβάλλεται σε μια αδιάκοπη κούρα περιποίησης εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
Η διατήρηση της σορού, η οποία εκτίθεται στο Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, είναι δουλειά ενός ινστιτούτου που είναι σήμερα γνωστό με το μάλλον αταίριαστο όνομα Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας και Μεθόδων Διδασκαλίας.
Η ευθύνη βαραίνει κυρίως μια βασική ομάδα έξι ανατόμων, βιοχημικών και χειρουργών, αναφέρει το περιοδικό Scientific American. Στόχος, όμως, δεν είναι η διατήρηση των φυσικών ιστών, όπως συνέβαινε με τις μούμιες της Αιγύπτου -το βασικό είναι η διατήρηση της μορφής.
«Πρέπει περιστασιακά να αντικαθιστούν τμήματα δέρματος και σάρκας με πλαστικά και άλλα υλικά, οπότε, όσον αφορά το αρχικό βιολογικό υλικό, το σώμα του είναι όλο και λιγότερο αυτό που ήταν κάποτε» εξηγεί ο Αλεξέι Γιούρτσακ, καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, και συγγραφέας ενός βιβλίου για τη μεταθανάτια περιπέτεια του Λένιν.
Όταν ο ιδρυτής της Σοβιετικής Ένωσης πέθανε τον Ιανουάριο του 1924, το αρχικό σχέδιο ήταν να εκτεθεί η σορός του για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Τα πλήθη όμως συνέχισαν να συρρέουν για δύο μήνες καθώς το κρύο του χειμώνα διατηρούσε το πτώμα σε καλή κατάσταση. Στο μεταξύ, η ιδέα της διατήρησης είχε γίνει αποδεκτή.
H πρώτη φάση ταρίχευσης διήρκεσε από τον Μάρτιο έως τα τέλη Ιουλίου του 1924, συνάντησε όμως εμπόδια καθώς ο ιατροδικαστής που είχε πραγματοποιήσει τη νεκροτομή είχε κόψει τα αγγεία από τα οποία θα μπορούσαν να περάσουν τα υγρά ταρίχευσης. Οι συντηρητές του Λένιν ανέπτυξαν τελικά τεχνικές μικροενέσεων για τη διοχέτευση των υγρών συντήρησης.
Η διαδικασία ταρίχευσης επαναλαμβάνεται μέχρι και σήμερα κάθε δύο χρόνια, με τη σορό να βυθίζεται διαδοχικά σε διαλύματα γλυκερίνης, φορμαλδεΰδης, αιθανόλης, υπεροξειδίου του υδρογόνου και οξικού καλίου, μεταξύ άλλων. Κάθε εμβάπτιση διαρκεί περίπου 1,5 μήνα.
Η διαδικασία αυτή διαφέρει από τη συμβατική μέθοδο ταρίχευσης, στην οποία χρησιμοποιείται ένα μείγμα φορμαλδεΰδης και αλκοόλ που ονομάζεται φορμόλη. Το πρόβλημα είναι ότι η φορμόλη κάνει το σώμα άκαμπτο και αποχρωματίζει το δέρμα -γι΄αυτό εξάλλου και τα γραφεία κηδειών χρησιμοποιούν χρωστικές ή καλλυντικά πριν από την ταφή.
Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι αποφεύχθηκε στην περίπτωση του Λένιν, όμως οι εννέα δεκαετίες που έχουν περάσει από το θάνατό του δεν άφησαν το σώμα του ανέπαφο. Όταν ένα κομμάτι από το δέρμα του ποδιού εξαφανίστηκε το 1945, οι συντηρητές χρησιμοποίησαν φύλλα τεχνητού δέρματος. Χρησιμοποίησαν επίσης ψεύτικες βλεφαρίδες, ενώ μεγάλο μέρος του υποδόριου λίπους αντικαταστάθηκε με ένα εύπλαστο μείγμα από παραφίνη, γλυκερίνη και καροτένια, προκειμένου να διατηρηθεί η φυσική εμφάνιση του δέρματος.
Το εντυπωσιακότερο όμως είναι ότι όλες οι νέες γνώσεις που προέκυψαν από τον πειραματισμό με τη σορό του Λένιν βρήκαν κι άλλες εφαρμογές. Μία από τις νέες τεχνικές ταρίχευσης ενέπνευσε μια ρωσική εφεύρεση που διατηρεί τη ροή του αίματος σε μοσχεύματα νεφρού, ενώ μια δεύτερη ρωσική εφεύρεση που κατοχυρώθηκε με πατέντα το 2002 έδωσε το «πρώτο και μόνο» τεστ μέτρησης της χοληστερόλης στο δέρμα.
Οι συντηρητές του Λένιν, εξάλλου, έχουν κι άλλα καθήκοντα: φροντίζουν τις σορούς του βιετναμέζου ηγέτη Χο Τσι Μινχ, του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Ιλ-Σουνγκ και του γιου του Κιμ Γιονγκ-Ιλ.
