Ο γνωστός καθηγητής της Πολιτικής Υγείας, Ηλίας Μόσιαλος, έγραψε ένα πολύ κατατοπιστικό κείμενο στο μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη νέα μετάλλαξη Όμικρον του κορωνοϊού, θέτοντας τέσσερα βασικά ερωτήματα που ο καθένας έχει αναρωτηθεί.
Αναλυτικά το κείμενο του Η.Μόσιαλου
Υπάρχει διάχυτη ανησυχία για την νέα παραλλαγή. Οπότε ας δούμε μερικά σημεία πιο αναλυτικά για την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε.
1. Τι γνωρίζουμε και γιατί ανησυχούμε
2. Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
3. Τι θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες
4. Τι πρέπει να κάνουμε τώρα
-Τι γνωρίζουμε και γιατί ανησυχούμε
Γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια παραλλαγή με τουλάχιστον 50 αλλαγές από τον αρχικό ιό. 32 από αυτές είναι στην πρωτεΐνη ακίδα, ενώ η Δέλτα είχε αντίστοιχα 16. Μία από αυτές δημιουργεί ανησυχία γιατί πιθανώς λόγω θέσης – και σε σύγκριση με την Δέλτα- μπορεί να καθιστά τον ιό πιο μολυσματικό. Ανησυχούμε δηλαδή γιατί στο σύνολό τους, εάν αυτές οι μεταλλάξεις αποδειχθούν λειτουργικές, δυνητικά μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερες ήπιες ή και σοβαρές λοιμώξεις.
Γνωρίζουμε τα παραπάνω από στοιχεία από την Ν. Αφρική, η οποία έχει ένα εξαιρετικό δίκτυο αντιμετώπισης λοιμωδών νοσημάτων και πανδημικής επαγρύπνησης. Ένα νέο στοιχείο είναι πως η μετάδοση παρατηρείται σε νέους (γενικότερα σε άτομα κάτω των 40 ετών), όπου σχεδόν το 65% είναι ανεμβολίαστοι και η μεγάλη πλειοψηφία των υπολοίπων είναι ατελώς εμβολιασμένοι. Έμμεσα μόνο λοιπόν, ίσως και να μπορούμε να εξάγουμε ένα πρώιμο συμπέρασμα πως οι εμβολιασμένοι προστατεύονται από σοβαρή λοίμωξη. Αλλά δεν είμαστε ακόμα σίγουροι.
Να επισημάνω εδώ πως τα στοιχεία που έχουμε αφορούν κυρίως νεότερο πληθυσμό. Και να υπενθυμίσω πως, πέραν της διαφοράς στα επίπεδα εμβολιασμού μεταξύ των 2 χωρών, η διάμεση ηλικία στην Ν. Αφρική είναι τα 27.6 έτη ενώ στην Ελλάδα είναι τα 45.6 έτη.
Είναι πιθανό η παραλλαγή Ομικρον να προκαλεί πιο βαριά νόσο σε σχέση με την Δέλτα στους μεγαλύτερης ηλικίας φορείς. Όμως και αυτό δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Θα το γνωρίζουμε μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
-Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
Τα σενάρια που ακούγονται είναι πολλά αλλά θα μείνω στα σπουδαιότερα από αυτά, με κριτήρια την έκβαση της λοίμωξης και τον φόρτο στο σύστημα υγείας.
Να είναι το νέο στέλεχος λιγότερο μολυσματικό σε σύγκριση με την Δέλτα. Στην περίπτωση αυτή δεν θα έχουμε σημαντικό πρόβλημα.
Nα έχουμε να κάνουμε με εξίσου μολυσματικό ιό με την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις σε ανεμβολίαστους, και ταυτόχρονα περισσότερες ήπιες λοιμώξεις σε εμβολιασμένους. Αλλά όχι απαραίτητα περισσότερες σοβαρές λοιμώξεις σε εμβολιασμένους. Στην περίπτωση αυτή τα εμβόλια θα είναι λιγότερο αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της ήπιας λοίμωξης αλλά θα εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της σοβαρής λοίμωξης. Αυτό είναι το δεύτερο καλύτερο σενάριο.
Nα έχουμε να κάνουμε με εξίσου μολυσματικό ιό με την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις και σε ανεμβολίαστους και σε εμβολιασμένους σε σύγκριση με την Δέλτα. (ξανά εδώ θα περιμένουμε προφανώς περισσότερες λοιμώξεις ανά 100.000 άτομα σε ανεμβολίαστους). Στην περίπτωση αυτή θα έχουμε μεγάλο φόρτο στο σύστημα υγείας.
Nα έχουμε να κάνουμε με περισσότερο μολυσματικό ιό από την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις σε ανεμβολίαστους και εμβολιασμένους (ξανά θα έχουμε υψηλότερα νούμερα σε ανεμβολίαστους ανά 100.000 άτομα). Σε αυτή την περίπτωση επειδή θα έχουμε περισσότερους νοσήσαντες θα έχουμε μεγαλύτερη εισροή στα νοσοκομεία. Αυτό είναι το πιο δυσμενές σενάριο.
Είναι δύσκολο βέβαια να προβλέψει κανείς με τα μέχρι στιγμής δεδομένα ποιο σενάριο θα επικρατήσει. Με δεδομένο πως έχουμε μόνο στοιχεία για νέους που νοσούν, μένει να δούμε βέβαια και τον αντίκτυπο στους μεγαλύτερους.
-Τι θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες
Σε 2-3 εβδομάδες θα ξέρουμε πόσοι έχουν κολλήσει, και πόσοι από αυτούς νοσηλεύτηκαν. Θα ξέρουμε και ποσοστιαία για αυτούς ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως η ηλικία, το φύλο και οι πιθανές συννοσηρότητες. Δεδομένων των μεγάλων δυνατοτήτων του συστήματος υγείας της Ν. Αφρικής, θα έχουμε και στοιχεία για την κλινική εικόνα των φορέων. Δηλαδή στοιχεία για την βαρύτητα της νόσου και την έκβαση της νοσηλείας.
Ταυτόχρονα, θα έχουμε και στοιχεία από εργαστηριακές μελέτες που θα εμβαθύνουν στην προστασία των εμβολίων σε όσους από τους φορείς ήταν εμβολιασμένοι. Να πούμε εδώ πως αυτά τα δυο είδη δεδομένων είναι απαραίτητα, και μαζί με τις επιδημιολογικές καταγραφές θα μας δώσουν τη πραγματική διάσταση της νέας κατάστασης που έχει επιφέρει η νέα παραλλαγή.
-Τι πρέπει να κάνουμε τώρα
Τώρα πρέπει να κερδίσουμε χρόνο και να δώσουμε τη δυνατότητα στους επιστήμονες να χαρακτηρίσουν την παραλλαγή. Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν σε επίπεδο κυβερνητικών αποφάσεων και πράγματα που μπορούν να κάνουν οι πολίτες.
Ήδη για παράδειγμα πολλές χώρες περιορίζουν τις πτήσεις – και καλά κάνουν- σε κάποιες χώρες της Αφρικής. Αυτό δεν θα εμποδίσει την διασπορά αλλά ελπίζουμε να την καθυστερήσει μέχρι να έχουμε πιο ασφαλή δεδομένα για την νέα παραλλαγή.
Άλλες χώρες επανεξετάζουν παλαιότερα δείγματα από ταξιδιώτες που μπήκαν στη χώρα τους, για να ιχνηλατήσουν την πιθανή υπάρχουσα διασπορά. Στην Αγγλία δεν θα γίνονται πλέον rapid test, αλλά PCR, και θα απομονώνονται οι ταξιδιώτες έως ότου βγουν τα αποτελέσματα. Αυτό ίσως είναι κάτι που πρέπει να εξετάσει και η χώρα μας.
Και κλείνοντας, η προσπάθεια για να περιοριστεί ο ιός, πρέπει να γίνει από όλους μας. Όσους δεν έχουν εμβολιαστεί, ελπίζω πως η αβεβαιότητα της έκβασης της νέας παραλλαγής θα τους βοηθήσει να πάρουν την απόφαση να εμβολιαστούν. Όσοι δεν έχουν κάνει την τρίτη δόση, ας το δρομολογήσουν. Να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε χρόνο και να βοηθήσουμε να μην εξαπλωθεί η παραλλαγή όμικρον. Ας τηρήσουμε όλοι τα μέτρα με αυστηρότητα.
