Κορωνοϊός: Οι 100 ημέρες που παρέλυσαν την παγκόσμια οικονομία
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι οικονομολόγοι σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκονται σε αναταραχή, προσπαθώντας και οι ίδιοι να βρουν απαντήσεις σε ένα καυτό ερώτημα: Πότε οι οικονομίες των χωρών θα επιστρέψουν στην κανονικότητα μετά την πανδημία του κορωνοϊού. Ακόμη, φυσικά, κανείς δεν είναι σε θέση να αποτυπώσει ένα ασφαλές χρονοδιάγραμμα.
Από την μαγική παραμονή Πρωτοχρονιάς στον εφιάλτη
Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2019 και σε όλο τον κόσμο οι χρηματιστηριακές αγορές κλείνουν με θετικό πρόσημο. Οι αξίες των μετοχών στις ΗΠΑ αυξάνονται σχεδόν κατά 30% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, στην Ιαπωνία κατά 18%, ακόμη και στη Βρετανία, παρά την αβεβαιότητα λόγω Brexit, οι δείκτες ανεβαίνουν κατά 12%. Ήταν η καλύτερη χρονιά από το 2009 και κανείς δεν μπορούσε να βρει κάποιον λόγο που δεν θα επιτρέψει ανάλογη συνέχεια.
Αυτό που οι αγορές δεν είχαν λάβει υπόψη ήταν ότι την ίδια ημέρα η Κίνα είχε ενημερώσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για μια σειρά από κρούσματα πνευμονίας στην πόλη Γιουχάν. Λίγοι από αυτούς που διαπραγματεύονταν στη Γουόλ Στριτ είχαν ακούσει γι' αυτήν τον κίνδυνο που φώλιαζε σε αυτή την πόλη των 11 εκατομμυρίων. Ένα μήνα αργότερα θα γνώριζαν, δυστυχώς, πολλά για την Γιουχάν, καθώς ένα τοπικό υγειονομικό πρόβλημα μετατράπηκε σε πανδημία.
ΗΠΑ: 16 εκατομμύρια νέοι άνεργοι σε τρεις εβδομάδες
Οι τρομακτικοί αριθμοί στους θανάτους από τον κορωνοϊό συνοδεύτηκαν και από απίστευτα πλήγματα στην παγκόσμια οικονομία. Η κατάρρευση ήταν άμεση. Μέχρι τα μέσα Μαρτίου, περίπου 200.000 Αμερικανοί είχαν εγγραφεί στα μητρώα ανέργων, ενώ την τελευταία εβδομάδα του ίδιου μήνα ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε παραπάνω από τρία εκατομμύρια και την επόμενη ακριβώς εβδομάδα διπλασιάστηκε στα 6,87 εκατομμύρια. Το σύνολο; Περισσότεροι από 16 εκατομμύρια νέοι άνεργοι σε τρεις εβδομάδες.
Η καρτέλα που απεικονίζει την έκρηξη της ανεργίας στις ΗΠΑ
Αλλά δεν είναι μόνο η Αμερική. Περισσότερες από 80 οικονομίες ζητούν, πλέον, βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο προειδοποιεί για ύφεση «χειρότερη» από του 2008. Υπάρχουν, επίσης, φόβοι για μια νέα κρίση χρέους στην Αφρική, αλλά και για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η αρχική αντίδραση των κρατών μελών ήταν να κλείσουν τα σύνορα και το καθένα να φροντίσει τους δικούς του πολίτες. Η Ιταλία έχει απευθυνθεί για ενίσχυση στους εταίρους της ΕΕ, καθώς παλεύει να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος από το lockdown.
«Κρίσιμο σημείο για την ευρωπαϊκή ιστορία»
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζουζέπε Κόντε, έχει δηλώσει χαρακτηριστικά: «Εάν η Ευρώπη δεν αντεπεξέλθει σε αυτήν την άνευ προηγουμένου πρόκληση, ολόκληρη η ευρωπαϊκή δομή χάνει το λόγο ύπαρξης της για τους λαούς. Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο για την ευρωπαϊκή ιστορία.» Η Βρετανία, σα να μην έφτανε ο κορωνοϊός, είχε την ατυχία να βρεθεί στη δύνη της πανδημίας ενώ ο νέος διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι, είχε αναλάβει τα χρέη του στα μέσα Μαρτίου, με τις αγορές στο χάος και τα επιτόκια στα χαμηλότερα επίπεδα τους, ως αποτέλεσμα του Brexit.
Μέτρα ανακούφισης και όχι θεραπείας
Το 2008 η λύση ήταν σχετικά απλή: διάσωση των τραπεζών, ξεμπλοκάρισμα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, νέος δανεισμός και επαναπροσδιορισμός της οικονομίας. Το 2020, η διπλή φύση της κρίσης - μία παγκόσμια πανδημία μαζί με οικονομική κατάρρευση - κάνει τα πράγματα πολύ πιο περίπλοκα. Τα σχέδια τόνωσης που αποφασίζουν οι Κυβερνήσεις είναι μεν κοστοβόρα, αλλά, απλώς, ανακουφιστικά και όχι θεραπευτικά. Τουλάχιστον προς το παρόν.
Η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, για παράδειγμα, επιδοτεί τους μισθούς των εργαζομένων για να αποτρέψει τις απολύσεις, παρέχοντας, παράλληλα, υποστήριξη στους αυτοαπασχολούμενους, συμφωνώντας να αναλάβει δάνεια σε επιχειρήσεων που απειλούνται με κατάρρευση. Αλλά για πολλούς αυτό δεν θα είναι αρκετό, χωρίς πραγματική ένδειξη για το πόσο θα διαρκέσει το λουκέτο. Ένα δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 200 δισεκατομμυρίων λιρών - περίπου 10% του ΑΕΠ - αυτό το οικονομικό έτος είναι η εκτίμηση που γίνεται.
Ο Ντόναλντ Τραμπ προώθησε ένα πακέτο τόνωσης ύψους 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω του Κογκρέσου, ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες στην αγορά εργασίας, εξακολουθούν να προβλέπουν ότι σχεδόν το 1/3 των Αμερικανών θα καταλήξει στην ανεργία, οδηγώντας σε μία κατάσταση χειρότερη απ' ότι στις αρχές της δεκαετίες του 1930. Και όλα αυτά ενώ μόλις έχει ξεκινήσει το... δεύτερο ημίχρονο της πανδημίας, σύμφωνα με τους ειδικούς.
