Τι ψάχνεις;

Η μυστική συνταγή του Χόρχε Σαμπαόλι που μεταμόρφωσε τη Μαρσέιγ

A generic square placeholder image with rounded corners in a figure.

Η μοίρα δεν υπάκουσε στα θέλω του και τον απομάκρυνε από τον έρωτα του. Με πείσμα, θέληση και επιμονή ο Χόρχε Σαμπαόλι άδραξε την ευκαιρία που του πρόσφερε μια τοπική ομάδα και αποχαιρέτησε για πάντα την τράπεζα.

Κάθισε στην άκρη του πάγκου και δεν κουνήθηκε ξανά από εκεί. Αφού δεν μπορούσε να κλωτσά εκείνος την μπάλα, προτίμησε να δίνει οδηγίες στους άλλους για το πώς θα κουνήσουν το πλεκτό.

Μοιράζεται πολλά κοινά σημεία με τον Μαρσέλο Μπιέλσα και έχει θεωρηθεί «κλώνος» του συστήματος του. Εξάλλου, το επεδίωξε. Τον κατασκόπευε για 10 χρόνια, όπως έχει παραδεχθεί.

«Είχα φτάσει σε ένα σημείο, όπου είχα εξαρτηθεί από τον Μπιέλσα. Κατασκόπευα τον Μαρσέλο για 10 χρόνια. Παρακολούθησα την προπόνησή του, τον ακολουθούσα παντού, περνούσα τουλάχιστον 14 ώρες την ημέρα να τον σκέφτομαι και έβλεπα βίντεο από τους αγώνες του. Έγραφα ακόμη και τις συνεντεύξεις τύπου του και τις άκουγα ενώ έκανα τζόκινγκ. Πάντα ταυτιζόμουν με τη φιλοσοφία του, το επιθετικό του έργο και την άποψή του για το παιχνίδι».

Διαφέρει σε κάτι. Έχει μάθει να είναι ευέλικτος. Δεν παραμένει κολλημένος με τις υπάρχουσες ιδέες του, ξέρει να υποχωρεί και να συμβιβάζεται. Κάτι που έχει παραδεχθεί και ο ίδιος ο Μπιέλσα και μάλιστα, τον έχει χαρακτηρίσει και «καλύτερο του» λόγω αυτής της ικανότητας του.

Ο Αργεντινός προπονητής διανύει το δεύτερο του χρόνο στην τεχνική ηγεσία της Μαρσέιγ. Έχει καταφέρει να περάσει τη φιλοσοφία του και οι Γάλλοι είναι μια ομάδα που δεν χάνει την ουσία. Έχουν μια στημένη δομή που συχνά φαίνεται ανοργάνωτη και χαοτική.

Της αρέσει να επιτίθεται, να κινείται διαρκώς και να προχωρά σε εναλλαγές θέσεων. Προσαρμόζεται ανάλογα με την τακτική και τους παίκτες του αντιπάλου αλλά δεν παρεκκλίνει ποτέ από το στυλ παιχνιδιού της.

Η αρχή είναι η άμυνα

Η συνήθης στρατηγική του Σαμπαόλι είναι να χτίζει κάθε επίθεση από την αμυντική γραμμή. Κάτι που τον βοηθά να δημιουργήσει κενούς χώρους καθώς ο αντίπαλος ανεβαίνει ψηλά στο γήπεδο και αφήνει κενά πίσω του. Χρησιμοποιεί το πλάτος του γηπέδου για να βρει χώρους και ευκαιρίες να «σπάσει» την πρώτη γραμμή πίεσης του αντιπάλου με μια πάσα.

Ο τερματοφύλακας θα προσπαθήσει να βρει έναν από τους δύο κεντρικούς αμυντικούς, οι οποίοι με τη σειρά τους θα επιδιώξουν μια πάσα στον έναν από τους μέσους που έχει οπισθοχωρήσει για να δεχθεί την μπάλα. Σε περίπτωση, που τον έχουν κλείσει, η μπάλα θα πάει στο πλάι και θα αναζητηθεί διάδρομος για τον άλλον χαφ.

Ο ρόλος των κεντρικών χαφ είναι σημαντικός. Κινούνται διαρκώς στο χώρο ώστε να αποτελέσουν το κατάλληλο έρεισμα για μια πάσα και για να ανοίξουν χώρους.

Μια από τις κλασικές τακτικές του Σαμπαόλι είναι να αναζητά τον παίκτη που κάθεται ανάμεσα στις γραμμές του αντιπάλου. Όταν εκείνος δεχθεί την μπάλα, τότε εμφανίζεται και άλλος παίκτης-στήριγμα και προχωρούν προς την επίθεση. Όταν συμβεί αυτό, ο αντίπαλος βρίσκεται σε σύγχυση και δέχεται κάθετη επίθεση.

Οι πολλές και κοντινές πάσες σε συνδυασμό με τον παίκτη που κάθεται ανάμεσα στις γραμμές έχει ως αποτέλεσμα να μένουν πίσω πέντε παίκτες της αντίπαλης ομάδας και οι επιθετικοί της Μαρσέιγ να έχουν ανοιχτό χώρο. Δημιουργείται, ουσιαστικά, αριθμητικό πλεονέκτημα.

Φάση επίθεσης – Δημιουργία σχημάτων

Το «χτίσιμο» ολοκληρώνεται με έναν παίκτη που εμφανίζεται από την πτέρυγα και επιτίθεται στο κουτί. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Μαρσέιγ είναι ο αριθμός των παικτών που εμφανίζονται στη μεγάλη περιοχή.

Οι Γάλλοι βρίσκονται τόσο εντός όσο και εκτός της αυτής. Όσοι δεν πατούν περιοχή, προετοιμάζονται για τα αμυντικά τους καθήκοντα.

Η υπερφόρτωση της αντίπαλης γραμμής έχει ως στόχο να τραβήξει τους αμυντικούς από τη θέση τους ώστε να ανοίξουν διάδρομοι είτε για κάποια σέντρα ή πάσα είτε για σουτ.

Σημαντικό ρόλο στην επίθεση έχουν τα σχήματα. Οι ποδοσφαιριστές του Σαμπαόλι δημιουργούν άλλοτε τρίγωνα ή ρόμβους και άλλοτε πολύγωνα. Κάτι που τους βοηθά να έχουν την επιλογή πάσας σε κάποιον ελεύθερο συμπαίκτη σε κάθε σημείο.

Τι αλλαγές έκανε ο Σαμπαόλι φέτος

Αλλαγή συστήματος – ευνοήθηκαν οι μεταγραφές

Μόλις έφτασε στη Μασσαλία, άλλαξε το σχήμα από 4-1-4-1/4-2-3-1 σε 3-4-1-2/3-4-2-1. Η αλλαγή αυτή οδήγησε τους Γάλλους να χρησιμοποιούν το 3-1 ως βάση για την ενίσχυση τους.

Με έναν από τους δυο κεντρικούς χαφ να κινείται πιο βαθιά ώστε να σχηματίζει διαμάντι με τους τρεις πίσω και τη θέση του να γεμίζει ένας εξτρέμ ή ένας επιθετικός ανάλογα με το σύστημα.

Αυτή τη σεζόν χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο το 3-3-1-3. Ένα σχήμα που διευκόλυνε τις καλοκαιρινές του μεταγραφές. Σε αυτή την περίοδο, οι Γάλλοι προτίμησαν να ενισχυθούν με περισσότερα κεντρικά χαφ, Γκεντουζί, Γκερσόν, παρά να αντικαταστήσουν τα μπακ που έφυγαν.

Ο επιθετικός κινείται πιο βαθιά και ενώνει το «10» μεταξύ των γραμμών, κάτι που επιτρέπει στην ομάδα να σχηματίσει ένα πενταγωνικό σχήμα στον άξονα, όπου αποφέρει πολλές ευκαιρίες για πάσα και την υπερφόρτωση του αντιπάλου κεντρικά.

Η κίνηση του φορ σε συνδυασμό με το «10» βάζουν δύο παίκτες ανάμεσα στη μεσαία και την αμυντική γραμμή και δυσκολεύουν το μαρκάρισμα. Επιπλέον, οι στόπερ μπερδεύονται καθώς δεν έχουν κανέναν για να παίξουν.

Αριθμητική υπεροχή

Κατά τη διάρκεια της φάσης ανάπτυξης, το σχήμα αυτό βοηθά τη Μαρσέιγ να απολαμβάνει γενικά την υπερφόρτωση σε όλους τους τομείς εκτός από την τελευταία γραμμή του αντιπάλου.

Απολαμβάνει πλεονέκτημα 4 προς 3 στην πρώτη γραμμή, 3 προς 2 στην επόμενη και 2 προς 1 στη μεθεπόμενη. Ο αντίπαλος έχει το πάνω χέρι στην τελευταία γραμμή καθώς είναι 4 με 2. Ουσιαστικά, δίνεται προτεραιότητα στην υπερφόρτωση της πρώτης γραμμής και μετέπειτα των υπολοίπων. Υπάρχει αριθμητική υπεροχή και η ομάδα προχωρά στο τελευταίο τρίτο.

Double pivot

Όταν οι αντίπαλοι έχουν κλείσει τους διαδρόμους προς τον κεντρικό χαφ που έχει οπισθοχωρήσει για να δεχθεί την πρώτη πάσα, τότε ο άλλος χαφ σχηματίσει ένα προσωρινό double pivot, που βοηθά τους Γάλλους να παίξουν πέρα από την πρώτη γραμμή πίεσης του αντιπάλου.

Επειδή είναι συνηθισμένο οι αντίπαλοι να είναι εξαιρετικά συμπαγείς οριζόντια ώστε να προστατέψουν το κέντρο πολλές φορές η μέθοδος αυτή δεν ευδοκιμεί. Τότε τα κεντρικά χαφ βρίσκονται στις θέσεις των ακραίων μπακ.

Ο κεντρικός αμυντικός και ένας από τους μέσους προσπαθούν να περάσουν γρήγορα την μπάλα στον άλλο μέσο, ο οποίος έχει κάνει τέτοια κίνηση που του επιτρέπει να υποδεχθεί την μπάλα με ευκολία και χωρίς πίεση. Έτσι, η μπάλα προχωρά γρήγορα.

Ο ρόλος των μέσων

Οι κεντρικοί χαφ της Μαρσέιγ έχουν την άδεια να πιέζουν σε πιο προχωρημένες θέσεις στις πτέρυγες όταν η μπάλα προωθείται. Κάπου εδώ σχηματίζονται πολλά φυσικά τρίγωνα ή ένας πλατύς ρόμβος που βοηθούν να γίνονται πιο εύκολα τα περάσματα και μειώνουν τα λάθη.

Εκμετάλλευση πλάτους

Οι εξτρέμ των Γάλλων παραμένουν αρκετά ψηλά. Κάποιες φορές συγκλίνουν προς το κέντρο για να ανοίξουν χώρο σε κάποιο χαφ που προωθεί την μπάλα. Ο βασικός τους ρόλος είναι να δημιουργούν πλάτος στην επίθεση και να αποτελούν επιλογή για κάποιο συμπαίκτη τους. Όπου και αν βρίσκεται η μπάλα, εκείνοι παραμένουν κοντά στην αμυντική γραμμή του αντιπάλου και στην πλάγια γραμμή.

Η τοποθέτηση τους ψηλά είναι πολύτιμη και αποτελεσματική μέσα στο τελευταίο τρίτο του γηπέδου σε φάση κατοχής καθώς δίνει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των χώρων πριν γίνει η επίθεση και δημιουργεί μια καλή ευκαιρία για γκολ.

Πίεση στη μεσαία γραμμή

O Σαμπαόλι έχει προετοιμάσει καλά την ομάδα του για να αμυνθεί. Ουσιαστικά, η ομάδα παίζει με 4-1-4-1 όταν η μπάλα δεν είναι στα πόδια της. Αυτό το σχήμα παρέχει μεγαλύτερη κάλυψη σε όλο το πλάτος του γηπέδου.

Πρώτον, είτε ο αριστερός είτε ο δεξιός κεντρικός χαφ θα βρεθεί στην πίσω γραμμή, καταλαμβάνοντας τη θέση του μπακ και ολόκληρη η αμυντική γραμμή θα μετατοπιστεί προς την αντίθετη πλευρά. Ο μακρινός οπισθοφύλακας παίρνει την άλλη θέση μπακ. Έτσι, σχηματίζεται μια τυπική τετράδα μπακ.

Στη συνέχεια, το «10» καταλαμβάνει την κενή θέση στο κεντρικό χαφ και οι εξτρέμ πέφτουν πιο βαθιά και συγκλίνουν. Αυτό βοηθά την ομάδα να έχει μεγαλύτερη κάλυψη σε όλο το πλάτος του γηπέδου.

Η άμυνα αρχίζει από την επίθεση δειλά δειλά. Προσπαθεί να αποτρέψει μια πάσα του τερματοφύλακα βάζοντας τους επιθετικούς να τον πιέζουν και να κλείνουν κάθε πιθανό διάδρομο προς τη μεσαία γραμμή. Πρεσάρουν τον αμυντικό, τα αντίπαλα μπακ και το εξάρι. Στόχος είναι να δυσκολέψουν την πρώτη πάσα.

Εφόσον, η μπάλα προχωρήσει, ο Σαμπαόλι οχυρώνει το κέντρο του. Οι κινήσεις είναι γρήγορες, οι αποστάσεις μικραίνουν και αποτρέπεται η δημιουργία πλάτους στην επίθεση της αντίπαλης ομάδας. Μόλις η μπάλα περάσει τη σέντρα, οι παίκτες του κλείνουν κάθε ανοιχτό πεδίο, πιέζουν τον αντίπαλο ευρέως, κάνουν ζεύγη και τον εμποδίζουν να προχωρήσει.

Βέβαια, η αμυντική συμπεριφορά εξαρτάται από το πώς θα επιλέξουν να επιτεθούν οι αντίπαλοι. Η λογική του Αργεντίνου είναι κοινή. Μικρές αποστάσεις ανάμεσα στη μεσαία και στην αμυντική γραμμή ώστε να υπάρχουν ελάχιστα περιθώρια ανάπτυξης επίθεσης.

Μειονεκτήματα

1) Η επιλογή του Σαμπαόλι να υπερφορτώνει τον άξονα και να τοποθετεί τους εξτρέμ ψηλά δεν προσφέρει στην ομάδα φυσικό πλάτος, οπότε ο αντίπαλος δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την εκμετάλλευση των χώρων.

2) Επιπλέον, η υπερφόρτωση της μεσαίας γραμμής και της πρώτης γραμμής του αντιπάλου, δίνει στον αντίπαλο τη δυνατότητα να έχει περισσότερους παίκτες στα μετόπισθεν.

3) Υπάρχει πρόβλημα στη μετάβαση από την επίθεση στην άμυνα. Το ρευστό backline απαιτεί συγκέντρωση ανά πάσα στιγμή. Αν χαθεί τα λάθη γίνονται εύκολα και δημιουργούνται κενά.

Η Μαρσέιγ είναι μια ομάδα δυνατή μεσοεπιθετικά αλλά με πολλά κενά στην άμυνα. Δίνει την ευκαιρία στον αντίπαλο να πλησιάσει την περιοχή της. Έχει προβλήματα στην οργάνωση. Στηρίζεται στην ψυχολογία της. Αν δεν βρει χώρους, βγάζει εκνευρισμό. Σε ελεύθερο πεδίο μπορεί να δημιουργήσει να «σκοτώσει» κάθε αντίπαλο.

πηγή φωτογραφιών: wyscout, totalfootball