Η συμμετοχή των πολιτών στην εφορευτική επιτροπή στις εκλογές 2023 δεν είναι προαιρετική αλλά υποχρέωση του ψηφοφόρου, ο οποίος έχει κληθεί.
Τα μέλη και οι αναπληρωτές των εφορευτικών επιτροπών προκύπτουν μετά από κλήρωση και είναι υποχρεωμένα να παρουσιαστούν στο εκλογικό κέντρο και να εκτελέσουν το καθήκον τους.
Οι οριζόμενοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού σχολείου και να μην έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους. Όσοι κληρωθούν να αναλάβουν τον ρόλο, ειδοποιούνται για τον διορισμό τους τουλάχιστον 5 ημέρες πριν από την ψηφοφορία με ευθύνη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών.
Σε κάθε εκλογικό τμήμα ορίζεται εφορευτική επιτροπή που αποτελείται από:
τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής ως πρόεδρο,
τον γραμματέα,
τέσσερα μέλη, που αναπληρώνονται από ισάριθμα αναπληρωματικά.
Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα, η μη προσέλευση του μέλους της εφορευτικής επιτροπής αποτελεί αδίκημα. Ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής μπορεί να διατάξει τη βίαιη προσαγωγή του μέλους της εφορευτικής επιτροπής στο εκλογικό τμήμα.
Πώς εξαιρείται κάποιος από την εφορευτική επιτροπή
Σε περίπτωση που κάποιο μέλος της εφορευτικής επιτροπής επικαλεστεί κώλυμα, που δεν επιτρέπει την παρουσία του, οφείλει να είναι σε θέση να το αποδείξει (π.χ. ιατρική γνωμάτευση), ενώ θα πρέπει να γνωρίζει πως η παρουσία του ή μη στην επιτροπή εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής.
Η ενημέρωση του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής για τυχόν κωλύματα θα πρέπει να γίνεται εγκαίρως (και) για πρακτικούς λόγους (αντικατάσταση του μέλους, ανάθεση αρμοδιοτήτων στα λοιπά μέλη κ.ο.κ.).
Στο Προεδρικό Διάταγμα αναφέρεται ότι τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών είναι υποχρεωμένα να εκτελούν τα καθήκοντά τους ανεξαρτήτως αν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως.
Εάν μέλη της εφορευτικής επιτροπής δεν προσέλθουν για να εκπληρώσουν τα καθήκοντα τους γιατί απουσιάζουν ή κωλύονται ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, αναπληρώνονται από τα αναπληρωματικά μέλη.
Η μη προσέλευση του μέλους της εφορευτικής επιτροπής αποτελεί αδίκημα και αν κάποιο από τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής δεν εμφανιστεί, ο δικαστικός αντιπρόσωπος έχει την δυνατότητα να ζητήσει από την ΕΛΑΣ την ανεύρεση του μη παρουσιασθέντος στην διεύθυνση κατοικίας του και να σημειώσει το όνομά του στον κατάλογο των εκλογέων του τμήματος, ώστε όταν προσέλθει να ψηφίσει, να του ζητήσει να παραμείνει στο εκλογικό τμήμα μέχρι το τέλος (διαλογής των ψήφων). Αν αυτός αρνηθεί, ο δικαστικός αντιπρόσωπος μπορεί να ζητήσει την συνδρομή της Αστυνομίας.
Για να μην αντιμετωπίσει τις συνέπειες που ορίζει ο νόμος σε περίπτωση μη παρουσίας θα πρέπει να προσκομίσει:
Χαρτί από δημόσιο νοσοκομείο σε περίπτωση ασθένειας
Βεβαίωση από τον εργοδότη του ότι τον απασχολούσε κατά την ημέρα εκείνη
Ή κάποιο άλλο έγκυρο δικαιολογητικό που να αποδεικνύει το λόγο του κωλύματος του να παρουσιαστεί.
Τι συμβαίνει με όσους δεν είχαν λάβει την ειδοποίηση για εφορευτική επιτροπή
Εχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις πολιτών, οι οποίοι είχαν κληρωθεί να είναι μέλη των εφορευτικών, ωστόσο για κάποιους λόγους δεν ενημερώθηκαν ποτέ, καθώς το χαρτί δεν έφτασε ποτέ στα χέρια τους και ενώ πήγαν να ψηφίσουν, έμαθαν πως θα πρέπει να μείνουν για τη διαδικασία.
Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι μαρκάρουν στις λίστες τα ονόματα των μελών στους εκλογικούς καταλόγους και μόλις αυτοί πηγαίνουν να ψηφίσουν, ενημερώνονται πως είναι στην εφορευτική επιτροπή και θα πρέπει να παραμείνουν εκεί μέχρι την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας και της καταμέτρησης. Στην περίπτωση που κάποιος αρνηθεί να παραμείνει καλείται η αστυνομία.
