Είναι αλήθεια ότι οι Αρχαίοι Έλληνες έκαναν όργια;

Eκτός από τη φιλοσοφία, το δίκαιο, τις τέχνες και γενικότερα τις «υψηλές» ιδέες, μία στερεοτυπική εικόνα που έχει κατασκευαστεί για την αρχαιοελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα είναι αυτή της απόλυτης σεξουαλικής ελευθερίας η οποία μάλιστα εκδηλωνόταν μέσω των περίφημων και τελετουργικών οργίων. Επρόκειτο για συναθροίσεις απολαύσεων, αλκοόλ, σεξ και γαστρονομίας. Ήταν όμως αυτή η πραγματικότητα; Συνδεόταν τόσο έντονα η αρχαιότητα με τα όργια;

Πριν προχωρήσουμε, είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο όρος «όργια» πήρε τη σημερινή της σημασία (αυτή που αφορά κατά κύριο λόγο σεξουαλικές πράξεις) στη Γαλλία του 19ου αιώνα. Παρ' όλα αυτά, το ίδιο το όργιο δεν είναι μία μοντέρνα επινόηση. Εορτασμούς που συνδύαζαν σεξουαλικές πρακτικές με αλκοόλ και πλούσια γεύματα βρίσκουμε πολύ συχνά στην κλασική φιλολογία.

Παραδείγματα οργίων

Για παράδειγμα, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο ρήτορας Αισχίνης κατηγορεί σε έναν λόγο του τον Τίμαρχο ότι έχει παραδοθεί σε «ντροπιαστικές ανηθικότητες και αμαρτίες». Αυτό για το οποίο κατηγορούνταν ο Τίμαρχος φαίνεται να ήταν πως καλούσε στο σπίτι του μουσικούς για διάφορα δείπνα τα οποία διοργάνωνε. Οι μουσικοί στην ουσία δεν επιλέγονταν μόνο για τις μουσικές τους ικανότητες. Ήταν σεξεργάτες με αρμοδιότητά τους να ικανοποιούν τους καλεσμένους με διάφορους τρόπους μεταξύ των οποίων και σεξουαλικούς.

Αργότερα, το 346 π.Χ, φαίνεται ότι η Αθήνα έστειλε στον βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας πρέσβεις, προκειμένου να σκιαγραφήσουν τις επόμενες κινήσεις της ανερχόμενης στρατιωτικής δύναμης. Οι πρέσβεις αυτοί ενεπλάκησαν σε όργια που σκοπό είχαν να τους διαφθείρουν, πράγμα που τελικά πέτυχαν. Εξάλλου, ο μεγάλος εχθρός του Φιλίππου στην Αθήνα, ο Δημοσθένης, τον κατηγορεί για τα ανήθικα όργια που κάνει με «πόρνες και ψάρια» (η κατανάλωση ψαριών θεωρούνται πολυτέλεια από τότε).

Οι Ρωμαίοι ιστορικοί επίσης περιγράφουν εορτασμούς που συνδύαζαν υψηλή γαστρονομία, αλκοόλ και φυσικά σεξ. Ο τύραννος Σύλλας για παράδειγμα ήταν γνωστός για τη διεξαγωγή τέτοιων συναθροίσεων. Φέρεται να γλεντοκοπούσε πολύ συχνά και μέχρι το πρωί με κωμικούς, μουσικούς και μίμους.

Ο Τιβέριος επίσης διοργάνωνε όργια στο παλάτι του στο Capri. Όπως μαρτυρούν πηγές, είχε μία ομάδα νεαρών ηθοποιών οι οποίοι μπροστά στα μάτια του ίδιου και των καλεσμένων του είχαν σεξουαλικές επαφές. Είναι γνωστό βέβαια ότι ο περίφημος Καλιγούλας έκανε σεξ με τις αδερφές του έχοντας ως κοινό τους καλεσμένους του.

Ήταν κοινωνία οργίων;

Αυτά είναι μόνο ελάχιστα από τα παράδειγμα αναφορών σε όργια που διασώζονται μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει αμφιβολία, λοιπόν, σχετικά με την ύπαρξη ή μη οργίων στην αρχαιότητα. Το ζήτημα όμως είναι ότι αυτά δεν ήταν περισσότερο «κοινή πρακτική» από ό,τι συμβαίνει σήμερα.

Οι πηγές μας είναι σίγουρα πολλές αλλά συνήθως διασώζονται ως κατηγορίες προς το πρόσωπο όσων συμμετείχαν σε αυτά. Με άλλα λόγια, θεωρούνταν και τότε «ανήθικα». Η σύνδεσή τους με την κλασική αρχαιότητα τελικά γιγαντώθηκε λόγω του εκχριστιανισμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως παράδειγμα προς αποφυγή ενός φαύλου τρόπου ζωής συνυφασμένου με την ειδωλολατρία.

Στην πραγματικότητα βέβαια, τα όργια υπήρχαν ως πρακτική σε διάφορες εποχές και σε διάφορους πολιτισμούς, ακόμα και σε εκείνους που σήμερα θεωρούνται πιο εγκρατείς.