Κατά της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί τάχθηκε ο πολύ γνωστός Τούρκος ιστορικός και πρώην διευθυντής του μουσείου, Ιλμπέρ Ορταϊλί. «Η Αγία Σοφία δεν είναι παιχνίδι, ούτε πρέπει να μετατρέπεται σε πολιτικό όχημα. Είναι επικίνδυνο», δήλωσε στο κανάλι «ΧαμπέρΤουρκ», το ρεπορτάζ του οποίου αποκάλυψε τη δικαστική τροπή της υπόθεσης στις 2 Ιουλίου. «Οι μουσειολόγοι και οι ιστορικοί πρέπει να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει να σεβαστούμε την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης το 1934».
Αυτή η συζήτηση περί μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ανακινήθηκε αφού γι’ αυτό ακριβώς καλείται να αποφασίσει στις 2 Ιουλίου το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο θα εξετάσει το αίτημα ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος που μετέτρεψε το σύμβολο του χριστιανισμού σε μουσείο το 1934. Αντικείμενο της συζήτησης του 10ου τμήματος του τουρκικού ΣτΕ θα είναι η ανάκληση της απόφασης του υπουργικού συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου του 1934, με την οποία η Αγία Σοφία μετατράπηκε από τέμενος σε μουσείο. Την ημερομηνία εκείνη, η Αγία Σοφία δεν λειτουργούσε ήδη ως τέμενος με απόφαση του Κεμάλ. Η συζήτηση στηρίζεται σε δικαστική προσφυγή που έκανε το 2016 ένας άγνωστος κατά τα άλλα «Σύλλογος για την προστασία βακουφίων, ιστορικών μνημείων και περιβάλλοντος».
Ο εισαγγελέας της έδρας είχε υποστηρίξει τότε ότι έπρεπε να απορριφθεί η προσφυγή, καθώς η χρήση της Αγίας Σοφίας ως μουσείο εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Δημόσιας Διοίκησης. Ωστόσο, η εισήγηση αυτή δεν είναι δεσμευτική για το 10ο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι το ίδιο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ είχε αποφασίσει στο παρελθόν την ακύρωση αντίστοιχης απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου του 1945, που αφορούσε τη μετατροπή σε μουσείο της Μονής της Χώρας. Η δίκη αυτή είχε ξεκινήσει και πάλι με προσφυγή του ίδιου συλλόγου.
Ηχηρή παρέμβαση του Ρωσικού Πατριαρχείου για να μην γίνει τζαμί η Αγία Σοφία
Για την Αγία Σοφία, ο ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος και εταίρος της κυβέρνησης Ερντογάν υπενθύμισε στην ελληνική κυβέρνηση «η οποία ενοχλείται αναιδώς από την ανάγνωση του αποσπάσματος του Κορανίου και παραβλέπει την κρατική μας κυριαρχία, ότι η Αγία Σοφία είναι ένα ευλογημένο σύμβολο της κατάκτησης, είναι μια ευλογημένη κληρονομιά. Η αυλαία της τυραννίας έπεσε πριν από 567 χρόνια. Η Αγία Σοφία αποτελεί κατάκτηση του μουσουλμανικού τουρκικού έθνους. Αυτή η αλήθεια δεν θα αλλάξει. Ας κάνουν όλοι τους υπολογισμούς τους αναλόγως. Με το θέλημα του Αλλάχ, από την Αγία Σοφία θα ακούγεται το κάλεσμα για μουσουλμανική προσευχή, όχι ο ήχος της καμπάνας».
Νταβούτογλου: Να πάψουν να χρησιμοποιούν τα σύμβολα της χώρας
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου από την πλευρά του ζήτησε από την κυβέρνηση Ερντογάν να μη χρησιμοποιεί τα κοινά και ιερά σύμβολα της χώρας, επειδή «ζορίζεται». «Σταματήστε να χρησιμοποιήσετε τα ιερά και κοινά μας σύμβολα όταν ζορίζεστε», είπε, προσθέτοντας ότι «πρώτα απ’ όλα, ας ξεκαθαρίσουμε ότι η Αγία Σοφία δεν είναι προϊόν, μέσο ή διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια σας».
