Η Ελλάδα χρησιμοποίησε το θεσμικό της δικαίωμα εντός της ΕΕ για να αποτρέψει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE (Security and Armed Forces Enhancement) – ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα στρατηγικής σημασίας για την κοινή αμυντική ενίσχυση, ύψους 150 δισ. ευρώ. Η απόφαση αυτή ενισχύει τη διπλωματική πίεση προς την Άγκυρα, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις κόκκινες γραμμές της Αθήνας σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και διεθνούς δικαίου.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Sözcü, η ελληνική πλευρά δεν ενέκρινε την ένταξη της Τουρκίας στο SAFE, επικαλούμενη την ύπαρξη του Casus Belli – της απόφασης του τουρκικού κοινοβουλίου το 1995 που χαρακτηρίζει την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια ως «αιτία πολέμου».
Η Ελλάδα υποστήριξε πως δεν είναι δυνατόν μια χώρα που διατηρεί επίσημη απειλή πολέμου κατά κράτους-μέλους της ΕΕ να επωφελείται από ευρωπαϊκά κονδύλια για την άμυνά της.
Τι είναι το πρόγραμμα SAFE της Ε.Ε.;
Το πρόγραμμα SAFE (Security and Armed Forces Enhancement) αποτελεί έναν νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοδότησης για την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων των κρατών-μελών. Προβλέπει:
-
Χρηματοδότηση μέσω χαμηλότοκων δανείων
-
Επενδύσεις σε τομείς όπως:
-
Αεράμυνα
-
Μη επανδρωμένα συστήματα (UAVs)
-
Πυραυλικά συστήματα
-
Κυβερνοασφάλεια
-
Η πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαια θεωρείται καίρια για την αναβάθμιση των στρατιωτικών ικανοτήτων των χωρών της ΕΕ και εν δυνάμει εταίρων.
Η τουρκική αντίδραση ήταν άμεση. Τουρκικά μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για:
-
«Διπλωματική παγίδα από την Ελλάδα»
-
«Ζημιά 150 δισεκατομμυρίων ευρώ»
-
Απόπειρα αποκλεισμού της Τουρκίας από την ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική
Ωστόσο, η ελληνική στάση εντάσσεται σε μια μακροχρόνια στρατηγική αποτροπής, με επίκεντρο τη σύνδεση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης με τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας των κρατών-μελών.
Η Αθήνα στέλνει σαφές μήνυμα: χωρίς άρση του Casus Belli, δεν υπάρχει συμμετοχή σε προγράμματα με ευρωπαϊκά κεφάλαια.
Η απόφαση της Ελλάδας:
-
Αναδεικνύει τον ρόλο της χώρας ως θεματοφύλακα του Διεθνούς Δικαίου εντός της Ε.Ε.
-
Καθιερώνει σαφές προηγούμενο για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. σε ζητήματα άμυνας
-
Αναγκάζει την Τουρκία να επανεξετάσει στάσεις και δηλώσεις που αντιβαίνουν στη φιλοδοξία για στενότερη σχέση με την Ευρώπη