Η ανείπωτη τραγωδία στην Ινδονησία ξύπνησε εφιαλτικές αναμνήσεις από το παρελθόν, στιγμές χαράς και γλυκιάς προσμονής έγιναν μαύρες σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, βυθίζοντας στη θλίψη φίλους και συγγενείς των θυμάτων.
Ο αγώνας της Αρέμπα με την Περσεμπάγια Σουραμπάγια στην πόλη Μαλάνγκ, της Ινδονησίας, είναι μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που έχει γνώρισε ποτέ η ιστορία του αθλήματος. Ο αριθμός των νεκρών όσο περνούν οι μέρες ανεβαίνει δραματικά, με τις τελευταίες πληροφορίες να αναφέρουν πως 131 άνθρωποι, ανάμεσά τους και παιδιά, έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι τραυματίες παραμένουν εκατοντάδες από εκείνο το βράδυ στο Kanjuruhan Stadium.
Και πριν προλάβουμε να "χωνέψουμε" όσα έγιναν στην Ινδονησία ήρθαν τα επεισόδια στην Αργεντινή και στον αγώνα της Χιμνάσια Λα Πλάτα με τη Μπόκα Τζούνιορς, με αποτέλεσμα ένας άνθρωπος να χάσει τη ζωή του και άλλοι οκτώ να τραυματιστούν.
Δυστυχώς, από το 1902 μέχρι σήμερα ο χώρος του ποδοσφαίρου έχει βιώσει δεκάδες αντίστοιχες στιγμές, από την πυρκαγιά στην κερκίδα "Valley Parade", στο γκολ θανάτου στη Μόσχα, έως την ημέρα που άλλαξε για πάντα το αγγλικό ποδόσφαιρο.
Η πρώτη τραγωδία στο Ibrox
Στις 5 Απριλίου του 1902 η Σκωτία υποδεχόταν την Αγγλία στο Ibrox, με την κατασκευή του γηπέδου να έχει ολοκληρωθεί πριν τρία χρόνια και αυτή ήταν η πρώτη φορά που φιλοξενούσε διεθνές αγώνα. Κατά τη διάρκεια του αγώνα η νεόχτιστη ξύλινη κερκίδα West Tribune κατέρρευσε παρασύροντας περισσότερα από 300 άτομα στο τσιμεντένιο πάτωμα.
Ο τελικός απολογισμός των θυμάτων ήταν 26 νεκροί. Η αναμέτρηση όμως δεν σταμάτησε και μετά από ένα σύντομο διάλλειμα οι παίκτες συνέχισαν να παίζουν, καθώς οι διοργανωτές φοβήθηκαν ότι το άδειασμα του γηπέδου θα εμπόδισε τις ενέργειες για διάσωση. Το παιχνίδι έληξε τελικά ισόπαλο, αλλά οι ομοσπονδίες των δύο χωρών αποφάσισαν να το ακυρώσουν, επαναλαμβάνοντας το παιχνίδι στο Villa Park, με όλα τα έσοδα να δωρίζονται στους συγγενείς των θυμάτων.
Η καταστροφή στο Burden
Park
Το ημερολόγιο έγραφε 9 Μαρτίου του 1946 όταν η Μπόλτον φιλοξενούσε τη Στόουκ, στο Burden Park, για το δεύτερο αγώνα του έκτου γύρου του Κυπέλλου Αγγλίας. Το πλήθος του κόσμου ήταν υπεράριθμο, με πολλούς να σκαρφαλώνουν πάνω από τα τουρνικέ για να μπουν στο γήπεδο.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει μια κερκίδα και 33 άνθρωποι να βρουν τραγικό θάνατο είτε από την πτώση, είτε από το ποδοπάτημα στην προσπάθεια κάποιων να βρουν έξοδο διαφυγής.
318 νεκροί μετά από ταραχές στο Περού
Στο Estadio Nacional στη Λίμα του Περού σημειώθηκε η μεγαλύτερη τραγωδία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Το Περού κοντραριζόταν με την Αργεντινή με φόντο ένα εισιτήριο στους Ολυμπιακού Αγώνες του Τόκιο.
Η "αλπισελέστε" προηγήθηκε στο παιχνίδι, κρατώντας την πρόκριση στα χέρια της. Λίγα λεπτά πριν την ολοκλήρωση των 90 οι γηπεδούχοι ισοφαρίζουν, αλλά ο Ουρουγουανός διαιτητής, Άνχελ Πάζος, ακύρωσε το γκολ. Τότε χιλιάδες οπαδοί μπήκαν στο αγωνιστικό χώρο και υπήρξαν συγκρούσεις σώμα με σώμα με την αστυνομία, με τις αρχές να κάνουν χρήση δακρυγόνων. Οι πόρτες του σταδίου δεν άνοιξαν ποτέ, με 318 ανθρώπους να πεθαίνουν από ασφυξία και άλλους να πεθαίνουν από τις μάχες με την αστυνομία.
Ραντεβού θανάτου στο Kayseri Atatürk
Στις 17 Σεπτεμβρίου του 1967 η Καϊσερισπόρ υποδέχτηκε τη Σίβασπορ, στο στάδιο Kayseri Atatürk. Στο ημίχρονο του αγώνα οι οπαδοί των δύο ομάδων συγκρούστηκαν, ορισμένοι μάλιστα ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια και ρόπαλα, το οποίο μαρτυράει πως τα επεισόδια ήταν ένα ραντεβού θανάτου.
Συνολικά πέθαναν 44 άτομα, μερικά εκ των οποίων ποδοπατήθηκαν στην προσπάθεια τους να διαφύγουν από τις κερκίδες.
Όταν το Monumental βάφτηκε με αίμα
Το 1968 στο γήπεδο της Ρίβερ Πλέιτ, Monumental, διεξαγόταν το "superclasico" με αντίπαλο τη Μπόκα Τζούνιορς. Ο τραγικός θάνατος 71 ανθρώπων προήλθε από μια κλειστή θύρα, η οποία μετά το τέλος του αγώνα δεν άνοιξε ποτέ και 71 ψυχές έχασαν τη ζωή τους από ασφυξία ή ποδοπατήθηκαν, ενώ 113 τραυματίστηκαν, ανάμεσα στα θύματα ήταν και ανήλικα παιδιά.
Η Θύρα 12 φιλοξενούσε τους οπαδούς της Μπόκα, οπότε όλα τα θύματα ήταν υποστηρικτές της. Μάλιστα το 2018 η Μπόκα δεν τίμησε τους νεκρούς εκείνης της ημέρας, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
Δεύτερη τραγωδία στο Ibrox
Η απόλυτη ποδοσφαιρική μονομαχία της Σκωτίας, το περίφημο "Old Firm", ανάμεσα σε Ρέιντζερς και Σέλτικ έμεινε στην ιστορία το 1971, αλλά για το λάθος λόγο. Ενώ η αναμέτρηση έφτανε στο τέλος οι φιλοξενούμενοι (Σέλτικ) σκοράρουν και χιλιάδες φίλοι των γηπεδούχων αποχωρούν από το γήπεδο, αλλά στις καθυστερήσεις η Ρέιντζερς φτάνει στην ισοφάριση, με τον κόσμο να επιχειρεί να επιστρέψει στις κερκίδες για να πανηγυρίσει, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί χάος, καθώς πολλοί συνέχιζαν να προσπαθούν να φύγουν. Τα κάγκελα από την σκάλα υποχώρησαν και 66 άτομα βρήκαν τραγικό τέλος.
21 ψυχές χάθηκαν στη Θύρα 7
Η πιο μαύρη σελίδα του ελληνικού ποδοσφαίρου γράφτηκε στις 8 Φεβρουαρίου του 1981, όταν ο Ολυμπιακός υποδεχόταν την ΑΕΚ. Κατά την έξοδο των φίλων των "ερυθρόλευκων", μετά το τέλος του παιχνιδιού, τα τουρνικέ της Θύρας 7 παρέμειναν κλειστά, προκαλώντας στιγμές χάους με εκατοντάδες ανθρώπους να εγκλωβίζονται και 21 ψυχές να χάνουν τη ζωή τους, ενώ υπήρξαν και πολλοί τραυματίες.
Οι υπεύθυνοι από εκείνη την τραγωδία δεν βρέθηκαν. Οι Πειραιώτες τιμούν τα θύματα εκείνης της ημέρας κάθε χρόνο.
Το γκολ θανάτου του Σβέτσοβ
Η τραγωδία στο Luzhniki το 1982 θυμίζει όσα συνέβησαν στο Ibrox. Η Σπάρτακ Μόσχας φιλοξενούσε τη Χάρλεμ, για το Κύπελλο UEFA. Η ρωσική ομάδα προηγήθηκε στο σκορ, χάρη στο γκολ του Γκες στο 16ο λεπτό. Τα λεπτά που κύλησαν μέχρι το μοιραίο γκολ δεν είχαν συγκινήσεις, με πολλούς οπαδούς να αποχωρούν από τις κερκίδες βλέποντας πως το παιχνίδι φτάνει στο τέλος του. Ο Σεργκέι Σβέτσοβ στο 90’ πετυχαίνει το δεύτερο τέρμα της ομάδας του και το μεγαλύτερο μέρος του πλήθους που αποχωρούσε προσπάθησε να επιστρέψει, τότε συνέβη και το μοιραίο.
Οι επίσημες αναφορές κάνουν λόγο για 67 θύματα, ως επί το πλείστον έφηβοι. Βέβαια, τα ΜΜΕ της εποχής αναφέρουν πως 340 άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή εκείνη την ημέρα. Ο Σβέτσοβ είχε πει: «Μακάρι να μη έβαζα ποτέ αυτό το γκολ».
Ένα τσιγάρο ήταν η αιτία
Στις 11 Μαΐου του 1986 η Μπράντφορντ και η Λίνφιλντ διασταύρωναν τα ξίφη τους για το πρωτάθλημα της τρίτης κατηγορίας του αγγλικού ποδοσφαίρου. Η κεντρική κερκίδα του σταδίου, "Valley Parade", ήταν ξύλινη με αποτέλεσμα ένα τσιγάρο να είναι η αιτία ώστε τυλιχτεί στις φωτιές η κερκίδα.
Συνολικά 56 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ περισσότεροι από 265 έφεραν εγκαύματα από την πύρινη λαίλαπα που ξέσπασε. Αυτή η τραγωδία ήταν και η απαρχή για την απαγόρευση των ξύλινων κερκίδων στα γήπεδα του Ηνωμένου Βασιλείου, ουσιαστικά ήταν καταλύτης για να τον εκσυγχρονισμό των γηπέδων.
Ο εφιαλτικός τελικός στο Heysel
Μόλις 18 μέρες μετά το Μπράντφορν-Λίνφιλντ γράφτηκε ακόμα μια μαύρη σελίδα στο βιβλίο της ιστορίας του ποδοσφαίρου. Στο Heysel η Λίβερπουλ και η Γιουβέντους κοντραριζόντουσαν για το βαρύτιμο τρόπαιο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Λίγο πριν τη σέντρα του αγώνα οπαδοί της αγγλικής ομάδας κινήθηκαν απειλητικά προς τους Ιταλούς, οι οποίοι δεν είχαν διέξοδο διαφυγής, με αποτέλεσμα να στριμωχτούν στην εξέδρα, η οποία δεν άντεξε το βάρος και υποχώρησε, στερώντας τη ζωή σε 39 άτομα.
Ο "τελικός της ντροπής", όπως ονομάστηκε εκείνη η αποφράδα μέρα, συνεχίστηκε κανονικά με τη Γιουβέντους να κατακτάει το τρόπαιο.
93 άτομα έχασαν τη ζωή τους στο Νεπάλ
Στις 12 Μαρτίου του 1988 στο στάδιο Kathmandu, του Νεπάλ, διεξαγόταν ένα παιχνίδι ανάμεσα σε δύο τοπικές ομάδες. Κατά τη διάρκεια του αγώνα ξεκίνησε καταιγίδα με έντονη χαλαζόπτωση με τους φιλάθλους να κατευθύνονται προς τη μοναδική κερκίδα που είχε σκέπαστρο. Η αστυνομία τους απώθησε με βία και πολλοί έψαχναν τρόπο διαφυγής για να προστατευθούν από το χαλάζι. Ο κόσμος προσπαθούσε να βγει από τις θύρες αλλά ήταν κλειδωμένες και 93 άτομα έχασαν τη ζωή τους.
Η τραγωδία του Hillsborough άλλαξε το αγγλικό ποδόσφαιρο
Ένα εγκληματικό λάθος της αστυνομίας προκάλεσε τη μεγαλύτερη τραγωδία του αγγλικού ποδοσφαίρου, αλλάζοντας ριζικά τους κανόνες ασφαλείας από εκείνη την ημέρα και έπειτα. Στις 15 Απριλίου του 1989 η Λίβερπουλ αντιμετώπιζε τη Νότιγχαμ Φόρεστ, στο Hillsborough. Οι κερκίδες του γηπέδου είχαν γεμίσει από νωρίς. Η αστυνομία αποφάσισε να ανοίξει μια θύρα ώστε να μπουν και άλλοι φίλοι των "κόκκινων" στην ήδη γεμάτη κερκίδα.
Τα όσα ακολούθησαν προκαλούν ανατριχίλα. Ο κόσμος που βρισκόταν κοντά στα σιδερένια κιγκλιδώματα εγκλωβίστηκε, ενώ όσοι ήταν μερικές θέσεις πίσω τους πηδούσαν πάνω από τα κιγκλιδώματα για να σωθούν. Ο τελικός απολογισμός των θυμάτων ήταν 96 νεκροί. Η αστυνομία και η κυβέρνηση της χώρας για χρόνια έριχναν την ευθύνη στους φίλους της Λίβερπουλ. Από τα χείλη του Ντέβιντ Κάμερον, 23 χρόνια μετά, ήρθε η λύτρωση για τους συγγενείς των θυμάτων και όσους βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο Hillsborough, καθώς ζήτησε δημόσια συγγνώμη για τις λάθος ευθύνες που είχαν αποδοθεί στους φίλους της ομάδας.
Οι αιματηρές συγκρούσεις στο Oppenheimer
Η φιλική αναμέτρηση μεταξύ Ορλάντο Πάιρετς και Κάιζερ Τσιφς στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Oppenheimer, της Νότιας Αφρική, εξελίχθηκε σε από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της χώρας. Οι οπαδοί των Πάιρετς επιτέθηκαν στους οπαδούς των Τσιφς και ακλούθησαν στιγμές χάους, με φιλάθλους να προσπαθούν να διαφύγουν από τα επεισόδια. Τελικά 42 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
86 νεκροί στη Γουατεμάλα
Στις 16 Οκτωβρίου του 1996 η Γουατεμάλα υποδεχόταν την Κόστα Ρίκα για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, στο Mateo Flores. Οι κερκίδες του σταδίου είχαν πλημμυρίσει από κόσμο, με αποτέλεσμα την κατάρρευση ενός τμήματος της εξέδρας που προκάλεσε το θάνατο σε 86 ανθρώπους.
Σύμφωνα με τη FIFA, τα πλαστά εισιτήρια που πουλήθηκαν στις εισόδους του γηπέδου ήταν η αιτία να συγκεντρωθεί υπεράριθμο πλήθος κόσμου στις κερκίδες του Mateo Flores.
Ακόμα μια μαύρη σελίδα σε αγώνα Ορλάντο Πάιρετς και Κάιζερ Τσιφς
Αυτή τη φορά η αιτία να πεθάνουν δεκάδες άνθρωποι στον αγώνα Ορλάντο Πάιρετς-Κάιζερ Τσιφς το 2001 δεν ήταν ο χουλιγκανισμός, αλλά ο συνωστισμός που προκλήθηκε στις εξέδρες του Ellis Park. Το γήπεδο ήταν ασφυκτικά γεμάτο με παραπάνω από 60.000 θεατές και χιλιάδες ακόμα να προσπαθούν να εισέλθουν με το ζόρι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα 43 άτομα να αφήσουν την τελευταία τους πνοή στις κερκίδες του σταδίου.
Η πιο αιματηρή τραγωδία στην Αφρική
Σχεδόν ένα μήνα μετά το Ellis Park η Αφρική βυθίζεται πάλι στο πένθος. Στις 9 Μαΐου του 2001, στο Accra Sports Stadium, της Γκάνας, η Άκρα Χαρτς υποδεχόταν την Ασάντε Κοτόκο. Οι φιλοξενούμενοι οπαδοί βλέποντας την ομάδα τους να χάνει με 2-1 άρχισαν να εκτοξεύουν καθίσματα μέσα στον αγωνιστικό χώρο και οι αστυνομικές αρχές απάντησαν με δακρυγόνα. Οι πόρτες του σταδίου παρέμειναν κλειδωμένες και 127 άτομα πέθαναν από ασφυξία, στη μεγαλύτερη τραγωδία του αφρικανικού ποδοσφαίρου.
22 νεκροί στο Αμπιτζάν
Το Μάρτιο του 2009 η Ακτή Ελεφαντοστού φιλοξενούσε το Μαλάουι, για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλου. Μετά το τέλος του παιχνιδιού ένα τμήμα από την κεντρική κερκίδα του σταδίου υποχώρησε, καταπλακώνοντας αρκετούς ανθρώπους. Συνολικά ανασύρθηκαν 22 πτώματα. Αξίζει να σημειώσουμε πως η αστυνομία παρότι διαπίστωσε τον πανικό που επικρατούσε στο πλήθος, έκανε χρήση δακρυγόνων, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση στο στάδιο Χουφουέτ-Μπουανί.
Εκατόμβη νεκρών στην Αίγυπτο
Στο παιχνίδι της Αλ Μασρί με την Αλ Αχλί σημειώθηκε η μεγαλύτερη τραγωδία στο αιγυπτιακό ποδόσφαιρο. Μετά το σφύριγμα της λήξης οι οπαδοί της Αλ Μασρί μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο για να πανηγυρίσουν τη νίκη της ομάδας τους, αλλά ορισμένοι από αυτούς είχαν στην κατοχή τους αιχμηρά αντικείμενα τα οποία χρησιμοποίησαν ως όπλα. Στο χορτάρι του γηπέδου πέθαναν 74 άτομα ενώ 1.000 τραυματίστηκαν από τα επεισόδια.
Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία και η κυβέρνηση της χώρας αποφάσισαν να διακόψουν το πρωτάθλημα για δύο χρόνια. Μάλιστα, ο τερματοφύλακας της Αλ Αχλί, Σαρίφ Ικραμί, ο οποίος είχε δεχθεί χτυπήματα, λίγες μέρες μετά ανακοίνωσε πως εκείνος και οι συμπαίκτες του αποφάσισαν να σταματήσουν το ποδόσφαιρο: «Πέθαιναν άνθρωποι μπροστά μας. Τελείωσε. Όλοι πήραμε την απόφαση ότι δεν θα ξαναπαίξουμε ποδόσφαιρο. Πώς να παίξουμε ποδόσφαιρο όταν 70 άνθρωποι πέθαναν; Δεν μπορώ ούτε να το σκεφτώ».
Η πρόσφατη τραγωδία στο Copa Africa
Τον Ιανουάριο του 2022 το Copa Africa έζησε εφιαλτικές στιγμές στον αγώνα του Καμερούν με τις Νήσους Κομόρες, για τη φάση των 16 της διοργάνωσης. Όλα ξεκίνησαν όταν οπαδοί προσπάθησαν να εισβάλουν σε κερκίδα που βρίσκονταν οπαδοί της αντίπαλης ομάδας. Προκλήθηκε πανδαιμόνιο και δεκάδες ποδοπατήθηκαν, με αποτέλεσμα οκτώ άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και 40 να τραυματιστούν σοβαρά.
Η Αφρικανική συνομοσπονδία με επίσημη τοποθέτησή της ανακοίνωσε πως διεξάγονται έρευνες ώστε να βρεθούν οι υπεύθυνοι της τραγωδίας, αλλά δέκα μήνες μετά ακόμα δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη.