Στο Metropolis 95.5 και την εκπομπή «Τρίτο Ημίχρονο» φιλοξενήθηκε ο Γιώργος Νάθενας, συγκοινωνιολόγος και πρώην ειδικός σύμβουλος του ΟΣΕ, και μίλησε εφ' όλης της ύλης για όλα τα αίτια που οδήγησαν στην πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών. Από τη μη λειτουργία του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, της απουσίας προσλήψεων μέχρι των συμμοριών που αφαιρούν υλικά από τους σιδηροδρόμους. Παράλληλα υποστήριξε ότι στην υπόθεση έχουν παίξει ρόλο και οι πιέσεις των οδικών λόμπι προς τους πολιτικούς της χώρας.
Ο Γιώργος Νάθενας είπε για το δυστύχημα των Τεμπών και τι μας έφερε σε αυτό το σημείο: «Μένει η συντριβή και η θλίψη για αυτό που έγινε, για την απώλεια αυτών των ψυχών, για τα νέα παιδιά που τα περιμένουν οι μητέρες τους και δεν ξέρουμε τι να τους πούμε, για τους συναδέλφους σιδηροδρομικούς και ειδικά τα 10 παιδιά που σκοτώθηκαν, του Γιώργου του Κουτσούμπα του μηχανοδηγού του άτυχου Intercity που ήταν προσωπικός μου φίλος. Τα λόγια βγαίνουν δύσκολα, πρέπει να μαζέψουμε το μυαλό μας.
Αλλά από την άλλη υπάρχει η υπόθεση του σιδηροδρόμου, υπάρχει η δικαίωση αυτών των ψυχών που έφυγαν άδικα και το ζωτικό θέμα ότι πρέπει επιτέλους η συντεταγμένη ελληνική πολιτεία να ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα των σιδηροδρόμων. Γιατί δεν είναι το λάθος του σταθμάρχη που κάποια στιγμή θα γινόταν. Όταν λειτουργεί ένα σύστημα στα όριά του από πλευράς ασφαλείας, εξαιτίας του ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα από αυτά που θα έπρεπε ή έχουμε φανεί ανίκανοι να τα βγάλουμε πέρα σε πράγματα τα οποία αν γινόντουσαν σε άλλο κράτος σε κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα, δεν υπήρχε περίπτωση να λειτουργεί ο κεντρικός σιδηροδρομικός άξονας τέτοιας σημασίας για μία χώρα επί 10 χρόνια χωρίς να αναταχθούν και να λειτουργούν σωστά τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης. Που αν λειτουργούσαν θα ολοκληρωνόταν και θα λειτουργούσε η εγκατάσταση του διευρωπαϊκού διαλειτουργικού συστήματος ETCS το οποίο διασφαλίζει την απόλυτη τήρηση της ασφαλούς κυκλοφορίας και εξαλείφει κάθε πιθανότητα λάθους και δυστυχήματος. Όλα αυτά δεν γίνανε.
Από την άλλη, άφησαν οι κυβερνήσεις και κυρίως η σημερινή γιατί οι προηγούμενες δεσμεύονταν από τα μνημόνια ενώ για το άλλο θέμα της ανάταξης και της λειτουργίας της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης ευθύνονται όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις των τελευταίων 10 ετών τουλάχιστον. Γιατί αυτό το θέμα σοβεί για 10 χρόνια.
Στο θέμα των μη προσλήψεων, από τη στιγμή που το σιδηροδρομικό δίκτυο έχει μείνει σχεδόν χωρίς προσωπικό βαρύνεται κυρίως η σημερινή κυβέρνηση που είναι ήδη 4 χρόνια.
Και μολονότι η διοίκηση του ΟΣΕ που ορίστηκε από τη σημερινή κυβέρνηση ζητούσε εναγώνια και τεκμηριωμένα τουλάχιστον από τις άνω των 1000 κενές οργανικές θέσεις σε ζωτικές θέσεις λειτουργίας του δικτύου να καλυφθούν τουλάχιστον οι 300 για να μπορέσει στοιχειωδώς το δίκτυο να λειτουργήσει. Και δεν ανταποκρίθηκε ο υπουργός μεταφορών που παραιτήθηκε παρά μόνο στο τέλος της θητείας του τον Δεκέμβριο δέχτηκε να εγκρίνει 70 θέσεις προσλήψεων σταθμαρχών και κλειδούχων και τεχνικών και επιπλέον κάποιους με μπλοκάκια συμπληρωματικά, που αν είναι δυνατόν για θέση υψηλής ευθύνης όπως είναι ο σταθμάρχης που είναι ισότιμος με τον λιμενάρχη και τον αερολιμενάρχη που είναι υπεύθυνοι σε λιμάνια και αεροδρόμια να έχεις άνθρωπο με μπλοκάκι. Ο οποίος θα πάρει μία πολύ σημαντική εκπαίδευση ενός έτους για να δουλέψει 6 μήνες; Γιατί δεν έγινε μία διαδικασία για μόνιμους;
Ο σταθμάρχης δεν είναι μία θέση όπως ο κηπουρός εκεί που δεν έχουμε κήπους, είναι στρατηγικής σημασίας. Χωρίς μηχανοδηγούς και χωρίς σταθμάρχες, δε λειτουργεί ο σιδηρόδρομος. Είναι πολύ απλό. Απορεί κανείς και εξίσταται όταν έχουν δοθεί τόσα δισεκατομμύρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία όπως είδατε οι εκπρόσωποί της μας ζήτησαν τον λόγο. Τι έγιναν τα λεφτά; Πού πήγαν; Και έχουν δίκιο. Δεν παίζουμε με την ασφάλεια της κυκλοφορίας των συγκοινωνιών που είναι βαρύτατο ποινικό αδίκημα. Ο κ. Κούγιας που ανέλαβε την πολιτική αγωγή των θυμάτων, το είπε. Είναι βαρύτατο ποινικό αδίκημα που απλώνεται από τους πολιτικούς υπεύθυνους μέχρι τους υπηρεσιακούς».
Για το ότι καταργήθηκε ο φορέας ελέγχου του τρόπου λειτουργίας των σταθμαρχών και των μηχανοδηγών: «Αυτό που είπε ο κ. Ρετσινάς, που ήταν εξειδικευμένος σε θέματα δυναμικής και παρακολούθησης της κυκλοφορίας, είναι πάρα πολύ σοβαρό. Δεν είναι ο μόνος που δεν ανεβαίνει πλέον σε τρένα, μου το έχουν πει και άλλοι σιδηροδρομικοί και αυτό είναι πολύ θλιβερό.
Φροντίζουμε να τηρείται απαρέγκλιτα ο κανονισμός κινήσεως και να έχουμε εκπαιδευμένο προσωπικό το οποίο μόλις το εκπαιδεύσουμε, πριν το βγάλουμε σε κρίσιμες θέσεις πρέπει να το περάσουμε από θέσεις με μικρότερες απαιτήσεις και ευθύνη για να προλάβει να εξοικειωθεί, να συνυπάρξει με τους παλιότερους και έμπειρους, να του μεταβιβάσουν την τεχνογνωσία και να γίνει ομαλά η διαδοχή.
Εδώ δεν έγινε αυτό. Εδώ αφήσανε να φύγουν πρώτα οι παλιοί και μετά πήραν καινούριους. Δηλαδή χάθηκε η συνέχεια. Δεν είναι μόνο το θέμα της κυκλοφορίας, είναι και το θέμα της συντήρησης. Θα έχουμε τα… καλά της γραμμής Θεσσαλονίκη-Αλεξανδρούπολη που είναι εκτός επιβατικών δρομολογίων γιατί είναι ασυντήρητες οι γραμμές και χρειαστεί να πάει ένα τρένο θέλει 8,5-9 ώρες; Το 2006, πάλι με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, πηγαίναμε σε 4 ώρες και 45λεπτά με το Intercity».
Για το θέμα με τις συμμορίες που αφαιρούν υλικό από τους σιδηροδρόμους: «Αυτός είναι ο βασικός λόγος που ετέθη εκτός μάχης η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση και κατά καιρούς και η ηλεκτροδότηση.
Έπρεπε αυτό το θέμα να αντιμετωπιστεί τόσα χρόνια. Είναι πρωτοφανής η ανικανότητα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και της ΕΛ.ΑΣ. να μην μπορέσουν να συνεργαστούν αποτελεσματικά με τον ΟΣΕ και να βάλουν στο χέρι τις παραβατικές συμπεριφορές αυτών των γνωστών περιθωριακών ομάδων που ξέρουμε που ανήκουν. Υπήρχε τρόπος.
Το σχετικό αδίκημα έπρεπε να είναι ιδιώνυμο και να είναι βαρύτατο. Εκτός αυτού, που πηγαίνουν όλα αυτά; Στους λεγόμενους σκραπάδες. Πήγε ποτέ η αστυνομία εκεί να κάνει εφόδους και να τους μαζέψει όλους αυτούς; Και να πάρει μέτρα περιφρούρησης. Και στο εξωτερικό γινόταν κλοπές και πήραν μέτρα περιφρούρησης με drones, με κάμερες, με χίλιους δύο τρόπους, με φύλαξη, με περιπολίες. Να αναταχθούν και να θαφτούν τα κανάλια. Έχουν γίνει προτάσεις.
Δεν είναι δυνατόν η ελληνική πολιτεία και ο ΟΣΕ, ο οποίος βέβαια εξαρτάται από το υπουργείο και τις αποφάσεις του, δεν είναι αυτοδύναμος, όλο το σύστημα που έχει την ευθύνη του σιδηροδρόμου, πολιτικό και υπηρεσιακό, να μην μπορεί επί 10 χρόνια να βάλει χέρι σε αυτό το θέμα που έπρεπε να λυθεί το αργότερο σε 6 μήνες.
Στη Σερβία, την εποχή που έπεφταν οι βόμβες του ΝΑΤΟ το 1999, όταν έπεφταν βόμβες στις γραμμές η αποκατάσταση γινόταν άμεσα και με τη σηματοδότηση να λειτουργεί. Και εν μέσω πολέμου. Και εμείς εν καιρώ ειρήνης με τόσα χρήματα και διαθεσιμότητα κονδυλίων να μην το κάνουμε γιατί το αμελούμε. Αυτό αφορά την ασφάλεια της κυκλοφορίας των συγκοινωνιών που όπως είπε και ο κ. Κούγιας είναι βαρύτατο αδίκημα όταν την διαταράσσει κάποιος.
Έπρεπε το θέμα να αντιμετωπιστεί με εξαιρετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες και θεσμικές διαδικασίες, να συντομευτούν οι διαδικασίες ανάθεσης όπως είχε γίνει με ολυμπιακά έργα το 2004. Θυμάστε που έγινε ειδική νομοθεσία για να μην υπάρχουν γραφειοκρατικά κωλύματα; Οι σιδηρόδρομοι είναι στρατηγικό εργαλείο σε κάθε χώρα. Σε όλη την Ευρώπη είναι αδιανόητο να μην μετακινηθείς με σιδηρόδρομο. Μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό το χάλι, να κρέμεσαι από τα ΚΤΕΛ και τις οδικές μεταφορές. Είναι τριτοκοσμική εικόνα. Τα οδικά λόμπι είναι πανίσχυρα και επηρεάζουν τους πολιτικούς. Είναι γνωστό και ξεκάθαρο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί επιλέξιμα τα σιδηροδρομικά έργα. Επειδή υπάρχει το θέμα της κλιματικής αλλαγής, το θέμα των συνδυασμένων μεταφορών, της αξιοποίησης των λιμανιών, η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει γι αυτό έγιναν και κάποια έργα και μιλάνε οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών για σιδηρόδρομο. Αλλιώς θα τον είχαν ξεχάσει τελείως. Αλλά και πάλι δεν τον ενισχύουν στην πράξη, όταν τον αφήνουν χωρίς προσωπικό τι σημαίνει αυτό; Από το 2010 και ξεκίνησε η ερημοποίηση του δικτύου. Βλέπουμε εγκαταλελειμμένους σταθμούς, τροχαίο υλικό που βανδαλίζεται, πάνε οι περιθωριακές αυτές ομάδες που έχουμε πει και σηκώνουν γραμμές, ξηλώνουν τα πάντα και δεν γίνεται τίποτα. Ελπίζω όλη αυτή η κατάσταση να επηρεάσει και τη λειτουργία του δικτύου».
Ακολουθήστε τη σελίδα του metrosport.gr και στο google news.