Πιστεύω ότι όλο και κάτι θα έχετε ακούσει για το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν με τίτλο «Το Δόγμα του Σοκ».
Σ’ αυτό περιγράφεται πώς οι δηλητηριώδεις σταγόνες διαρκούς άγχους με τις οποίες ποτίζονται οι κοινωνίες δημιουργούν στους ανθρώπους συναισθήματα έντονου φόβου. Οι εμπνευστές αυτής της τακτικής, δηλαδή οι κατέχοντες οποιασδήποτε μορφής εξουσίας, ανίκανοι να πείσουν τον κόσμο μέσω επιχειρημάτων, γιατί απλούστατα δεν έχουν, εγκαταλείπουν την κοινή γνώμη στον έλεος της αγωνίας και του φόβου.
Για παράδειγμα τα εγχώρια πολιτικά αφηγήματα στηρίζονται στον εμβολιασμό των Ελλήνων με φόβο των για την επόμενη μέρα της χώρας. Φόβος ότι, για παράδειγμα, ότι οι Ελληνες θα χάσουν τις δουλειές μας, ή ότι δεν θα είναι ποτέ ξανά σε θέση να βρούνε δουλειά ή ότι πολύ απλά το μόνο που θα βρίσκουν θα είναι εκμετάλλευση. Φόβος ότι θα χάσουν την πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή δεν θα μπορούν να παρέχουν επαρκή παιδεία στα παιδιά. Φόβος ότι θα καταλήξουν θύματα κατάσχεσης, ότι θα κοιμούνται στον δρόμο. Φόβος, ίσως, ότι θα συλληφθούν άδικα επειδή θα διαμαρτύρονται ειρηνικά σε μια διαδήλωση.
Αυτό είναι «το δόγμα του σοκ». Η εμφύτευση στο μυαλό του ανθρώπου φοβιών οι οποίες επηρεάζουν τις αποφάσεις του και την κρίση του. Κι όταν οι… απειλές για ημέρες δυστυχίας είναι πολλές, οι κοινωνίες φτάνουν να νιώθουν ανακούφιση όταν τελικώς βιώνουν λιγότερη δυστυχία απ’ όση περίμεναν.
Το «δόγμα του σοκ» έχει πλήρη εφαρμογή από κάθε μορφή εξουσίας και αποτελεί «εργαλείο» ολικού ή μερικού επηρεασμού των κοινωνικών συνόλων. Οι αθλητικές κοινωνίες ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία.
Ας πάρουμε το παράδειγμα των δύο επαγγελματικών ομάδων του Αρη. Του ποδοσφαίρου και του μπάσκετ. Χωρίς να σημαίνει ότι είναι οι μοναδικές αθλητικές ομάδες οι οποίες βιώνουν «το δόγμα του σοκ».
Η ομάδα ποδοσφαίρου πέρασε από χίλια μύρια κύματα. Υποβιβάστηκε οικειοθελώς στη Γ’ Εθνική, ταλαιπωρήθηκε από διοικητικά αδιέξοδα και διοικητικά λάθη και τώρα επιστρέφει στη Super League. H κοινωνία του Αρη δεν είναι απολύτως πεπεισμένη εάν ο πρόεδρος Καρυπίδης είναι η καλύτερη διοικητική λύση ώστε ομάδα να έχει αξιόπιστη αγωνιστική πορεία στη Super League.
Του απονέμει διστακτικά τα εύσημα που κατάφερε, έστω και με καθυστέρηση, να βγάλει την ομάδα στη μεγάλη κατηγορία, αλλά δεν του καταθέτει αδιαπραγμάτευτα την εμπιστοσύνη της. Δεν εκφράζει όμως την όποια ανησυχία της σε υψηλούς τόνους, γιατί δεν είναι σίγουρη ότι μπορεί να υπάρξει καλύτερη διάδοχη λύση. Οπότε συμβιβάζεται μ’ αυτό που έχει γιατί φοβάται τις νέες περιπέτειες και εύχεται το καλύτερο.
Η ομάδα μπάσκετ πέρασε τη δική τους περιπέτεια. Από σύμβολο του ελληνικού μπάσκετ έφτασε φέτος να παλεύει για την παραμονή της στην Α1 κατηγορία. Ποιος θα το πίστευε πριν από λίγα χρόνια ότι οι «κίτρινοι» θα έφταναν τρεις αγωνιστικές από το τέλος τού Πρωταθλήματος να αγωνίζονται σ’ έναν αγώνα ζωής ή θανάτου. Εγινε όμως κι αυτό με την παρουσία στην ηγεσία ενός δικηγόρου τον οποίο υποδέχτηκε η οικογένεια του Αρη με συνοπτικές διαδικασίες γιατί η ομάδα ήταν ένα βήμα από τον γκρεμό.
Ακόμη και τώρα που ο Αρης κέρδισε το στοίχημα της παραμονής υπάρχει η εκτίμηση ότι η κοινωνία του συλλόγου θα δείξει ανεκτικότητα στον Δημήτρη Γουλιέλμο και τους συνεργάτες του, όχι απλώς ως ευγνωμοσύνη για την σωτηρία της ομάδας, αλλά και γιατί δεν υπάρχει κάτι καλύτερο στον ορίζοντα.
Ποιο είναι το κυρίαρχο στοιχείο στην κοινωνία του Αρη και στις δύο περιπτώσεις; Ο φόβος για την επόμενη ημέρα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο πήχης των απαιτήσεων του κόσμου μπαίνει σε ρεαλιστικά επίπεδα. Ισως αυτό να αποτελεί, σ’ αυτή τη χρονική συγκυρία μία χρήσιμη επιλογή, αρκεί να μην αποτελεί για πολύ το μέτρο των απαιτήσεων του οργανισμού του Αρη.
FOCUS
Oσες ομάδες έβαλαν «πλάτη» για την παραμονή του Παναθηναϊκού στη Super League, παρότι δεν θα πάρει άδεια, μήπως στην ουσία τον ήθελαν αγωνιστικά ανίσχυρο τη νέα περίοδο; Γιατί με τους -6β. και χωρίς δικαίωμα μεταγραφών, το σίγουρο είναι ότι ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και Ολυμπιακός δεν θα τον έχουν στα πόδια τους.
