ΑΡΗΣ ΚΥΠΕΛΛΟΥΧΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1970: Η καλύτερη ομάδα όλων των εποχών

 ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΄΄ΜΑΧΗΣ΄΄ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΙΣΩ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΄΄Μ΄΄ 

Εκείνη η ομάδα του Άρη – η Κυπελλούχος του 1970 – είναι η καλύτερη όλων των εποχών των «κίτρινων». Είναι η σημαιοφόρος. Παραστάτιδες έχει πολλές.

Εκείνη η ομάδα του ΠΑΟΚ - η φιναλίστ στον επικό Τελικό του Καυτανζόγλειου – δεν ήταν η καλύτερη όλων των εποχών του «Δικέφαλου». Δεν είναι καν παραστάτιδα της επόμενης. Της σημαιοφόρου του ΠΑΟΚ.

 ΤΟΥ ΑΡΙ ΝΙΚΟΛΑΚΗ

Με λίγα λόγια; Μάλλον ήταν νορμάλ η εξέλιξη εκείνου του κορυφαίου για τα δεδομένα της αθλητικής Θεσσαλονίκης πανηγυρικού γεγονότος!

Η σοφή προσέγγιση όμως, του μεγάλου Κώστα Παπαϊωάννου – η ωριμότητα του οποίου διαχρονικά ξεχωρίζει – στα επακόλουθα φωτίζει πολλές πτυχές της ιστορίας «Δυστυχώς οι παράγοντες του Άρη άραξαν στις δάφνες που κέρδισαν. Και την ίδια ώρα οι παράγοντες του ΠΑΟΚ έτρεξαν για να τις  κερδίσουν»!

Την Κυριακή 28 Ιουνίου 1970 η Θεσσαλονίκη έζησε μία πρωτοφανή βραδιά. Αξημέρωτη ευχόταν να είναι οι τροπαιούχοι αλλά… Τους βρήκε το ξημέρωμα στο “Καν Καν” του βαθύτατα κι άπλετα ΠΑΟΚτσή , Γιαννίκου Καρυπίδη.

Ο ΓΓΑ Κωνσταντίνος Ασλανίδης έδωσε βαρύτιμο τρόπαιο στον «κάπτεν» του Άρη Νίκο Χρηστίδη. Κι ο κόσμος των «κίτρινων» απογειώθηκε με τα φτερά της ευτυχίας του. Και πέταξε στον έβδομο ουρανό.

Στον 28^ο τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας κόπηκαν 46.695 εισιτήρια. Εισπράχθηκαν 1.496.863 δραχμές με εισιτήρια των 30 και των 50 δραχμών.  Έγινε δε, live τηλεοπτική μετάδοση από το ΕΙΡΤ με τον Γιάννη Διακογιάννη στην περιγραφή. Είχαν διαπιστευθεί 20 φωτορεπόρτερ, 3 ραδιοσχολιαστές, 2 ξένοι ανταποκριτές και 2 τηλεοπτικά συνεργεία. Στοιχεία ρεκόρ για την εποχή.

Η σέντρα έγινε στις 20:30 ενώ οι θύρες άνοιξαν στις 17:00. Ήδη στις προπονήσεις της εβδομάδα η οποία προηγήθηκε οι φίλοι των δύο ομάδων έκαναν ζέσταμα για την Κυριακή.

Δεν θα λησμονηθεί ποτέ η παθιασμένη λαοθάλασσα στις κερκίδες. Παφλάζοντες ποταμοί φίλων του ΠΑΟΚ και του Άρη εξέβαλαν τον ενθουσιασμό τους στο Στάδιο. Δημιούργησαν ατμόσφαιρα που ζωντάνευε και νεκρούς. Μαζί πήγαν. Μαζί έφυγαν. Και δεν άνοιξε μύτη. Δεν κουνήθηκε φύλλο. Ήταν κι εποχή  στρατιωτικής κυβέρνησης. Έτσι; 

Διαιτητής ήταν ο Χρήστος Μίχας. Αρνητικός πρωταγωνιστής 3 χρόνια μετά στο Καυτανζόγλειο στον τελικό του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ: Λιντς (του Ντον Ρέβι) – Μίλαν (του Νερέο Ρόκο και του Τζιάνι Ριβέρα)  0-1. Χάλασε το πάρτι της μπάλας ο ανεκδιήγητος διαιτητής.  Τέλος πάντων…

Στον τελικό της Θεσσαλονίκης εμφανίστηκε με σταυρούς, εικονίτσες και σκόρδα στην τσάντα του. Τα έκανε μαντάρα κι εκεί. Στο ημίχρονο τα άκουσε χοντρά και από τους μεν και από τους δε. Και στο τέλος όλοι είχαν παράπονα!

Στην  πλευρά του ΠΑΟΚ η ήττα αποδίδεται στην τακτική του Γιένε Τσάκναντι. Ο Μαγυάρος ήταν ουσιαστικά, πρώτα γυμναστής και μετά προπονητής. Είχε και μία άνευ προηγουμένου εμμονή  με το «μαν του μαν». Τσατάλια τα έκανε τα νεύρα των παικτών του. Μέχρι κι ο Γιώργος Κούδας έπρεπε να κολλήσει «βδέλλα» σε αντίπαλο του. Είχε κάνει ρεκόρ «λευκών» ισοπαλιών τότε ο ΠΑΟΚ. «Αυτή μας έφαγε στον Τελικό», λέει ο Χρήστος Τερζανίδης. «Εκείνη μας φρέναρε. Μας ήθελε στρατιωτάκια. Να φυλάμε σκοπιά  … τον αντίπαλο. Έτσι ξέφυγε ο Κεραμιδάς. Κι έκανε το 1-0». «Ξεκίνησε από καθαρό φάουλ το γκολ του Κεραμιδά», αναφέρει ο Γιώργος Παπαχριστούδης. Από τα χρυσά παιδιά του ΠΑΟΚ! «Πίεσε αντικανονικά ο Ιωσήφ Μιχαηλίδης τον Στέλιο Χριστοδούλου, τον τερματοφύλακα μας. Αυτός έχασε την μπάλα. Τη πρόλαβε ο Κεραμιδάς. Δεν την πρόλαβα εγώ με τάκλιν. Κατέληξε στα δίχτυα μας. Το «μαν του μαν» του Γιένε Τσάκαντι μας στέρησε ένα Κύπελλο αλλά…».

Το «αλλά…» του Γιώργου Παπαχριστούδη βρίσκει απόλυτα σύμφωνο τον Χρήστο Τερζανίδη. «Αλλά… Όπως και να το κάνουμε, ο Άρης τότε είχε καλύτερη ομάδα. Ήταν ώριμη. Η δική μας ήταν άγουρη. Μας έδενε τα πόδια και το μαν του μαν. Σας μιλώ πάντως, για ποτάμι πίκρας!

Τη άλλη ημέρα στην προπόνηση ο Γιένε Τσάκναντι μπροστά σε όλους τους παίκτες έβαλε τις φωνές. Και με τιμώρησε, να πληρώσω εγώ το χαμένο πριμ στους συμπαίκτες μου. Ήρθε ο Λες Σάνον. Μας ελευθέρωσε. Και παίξαμε μεγάλη μπάλα.

Ο ΠΑΟΚ μετά την απώλεια του Κυπέλλου έφτιαξε τη μεγάλη του ομάδα»,  θυμάται ο «Ironman» της Τούμπας. «Έτσι δύο χρόνια … καθαρίσαμε τον Άρη δύο φορές. Και τις δύο στο Χαριλάου. Κυριακή το Πρωτάθλημα και Τετάρτη στο Κύπελλο. Τότε πήραμε και τον πρώτο μας τίτλο. Το 1970 », επιμένει ο Χρήστος Τερζανίδης, «Πληρώσαμε το «μαν του μαν». Ήταν μαν-ιακός ο Ούγγρος με αυτό το σύστημα. Μας τιμωρούσε όταν χάναμε τον παίκτη μας. Σε ντέρμπι με τον Ολυμπιακό σκόραρε ο δικός μου …παίκτης, ο Καραβίτης. Σε μία σέντρα δεν βρήκε την μπάλα ο Φουντουκίδης και βγήκα να τον καλύψω. Η μπάλα έφθασε στον Καραβίτη και σκόραρε. Εάν δεν έβγαινα θα σκόραρε άλλος. Τη άλλη ημέρα στην προπόνηση ο Γιένε Τσάκναντι μπροστά σε όλους τους παίκτες έβαλε τις φωνές. Και με τιμώρησε, να πληρώσω εγώ το χαμένο πριμ στους συμπαίκτες μου. Ήρθε ο Λες Σάνον. Μας ελευθέρωσε. Και παίξαμε μεγάλη μπάλα.».

«Και στον τελικό το «μαν του μαν» του ΠΑΟΚ έστρωνε με ρόδα τους διαδρόμους για τον Άρη», συνηγορεί ο Γιώργος Παπαχρηστούδης. «Επιμένω έτσι μπήκε το γκολ. Η αλληλοβοήθεια κι η αλληλοκάλυψη απαγορευόταν. Ήπιαμε πολλή πίκρα  τότε, στο Καυτανζόγλειο. Έχασε και το πέναλτι ο Κούδας. Τόσος κόσμος εκείνο το κυριακάτικο βράδυ φαρμακώθηκε. Την χαρίστηκε ο διαιτητής Μίχας και στο Σπυρίδων και στον Σεμερτζή. Πηγαινοερχόταν στο σημείο εκτέλεσης του πέναλτι. Σήμερα θα είχαν αποβληθεί κι οι δύο»…

-          Ναι, αλλά ο Μίχας ακύρωσε και γκολ του Άρη. Έτσι; Στο 37^ο του Αλεξιάδη κακώς…

-          Το ένα, αυτό του Αλεξιάδη δεν έπρεπε, να το ακυρώσει. Δεν υπήρχε οφσάιντ. Ήμουν εγώ αγκαλιά με το δοκάρι! Ήταν καθαρό γκολ. Εκείνη η ήττα πάντως, ωφέλησε τον ΠΑΟΚ…

«Ουδέν κακόν αμιγές καλού», τονίζει ο πρόεδρος του ερασιτέχνη ΠΑΟΚ, Θανάσης Κατσαρής. Φοιτητής τότε στη Βιομηχανική Σχολή ήταν στην συγκλονιστική κερκίδα των φίλων του «Δικέφαλου» προς την πλευρά των 40 Εκκλησιών. «Έβραζε ο κόσμος. Δίχως όλα αυτά με τα οποία τώρα η ατμόσφαιρα καθηλώνει με εικόνα κι ήχο, τότε μόνον με ψυχή και φωνή ήταν ηφαιστειώδης. Μπροστά στα μάτια μας έβαλαν το γκολ τους. Στην άλλη εστία, προς την Τριανδρία, χάσαμε το πέναλτι. Πολλή στεναχώρια. Δεν μιλιόμασταν. Μας έκανε όμως, καλό ήττα. Μετά από εκείνη … Σαν του ΠΑΟΚ την ομάδα δεν υπήρχε στην Ελλάδα»!

«Ήταν βαρύ το κτύπημα της ήττας. Μετά μας δυνάμωσε. Είναι το μέταλλο, το ατσάλι του ΠΑΟΚ. Όσο το κτυπάς, δυναμώνει», τονίζει ο Δημήτρης Παρίδης. Αντίπαλος του ο Χρήστος Ναλμπάντης. Αιώνιες οι κόντρες των μελαχρινών σταρ των «κίτρινων» και του «Δικέφαλου». «Έκανε πως δε με ξέρει πριν τον Τελικό», αποκαλύπτει ο Νεαπολίτης (έχει σημασία και το τονίζουμε) αριστερός αμυντικός του Άρη. «Εμείς αποφασίσαμε, μέχρι την Κυριακή, να μην μιλήσουμε. Σιγή ασυρμάτου. Ο φίλος μου και μεγάλος παίκτης, ο Μήτσος ρωτήθηκε για το προσωπικό του αντίπαλο. «Δεν τον έχω ακουστά», είπε. Με τσίγκλησαν κι εμένα. Έτσι είπα: Δε πειράζει, θα γνωριστούμε στο γήπεδο! Φυσικά, στον Τελικό… σκοτωθήκαμε. Μετά; Στις δικές μου δηλώσεις  μετά τα νίκη μας το κρατούσα και ξέσπασα: «Να του στείλω μια φωτογραφία, να με θυμάται». Είμασταν μόνον κι αυστηρά για 90 λεπτά αντίπαλοι! Είμασταν και φίλοι έξω από τα γήπεδα. Τα λέγαμε μετά με τον Μήτσο τον Παρίδη και γελούσαμε».

Φίλοι πριν μετά τα ντέρμπι δεν ήταν μόνον οι παίκτες ΠΑΟΚ κι Άρη. Ήταν και οι φίλαθλοι. Την επομένη του περιφανούς θριάμβου των «κίτρινων» στου Μοδιάνο, στου Καπάνη , στις αφετηρίες του ΟΑΣΘ και στις γειτονιές να κολλούσαν κηδειόχαρτα και κυκλοφορούσαν … φέρετρα.  Κερνούσαν κονιάκ οι νικητές τους ηττημένους. Για προφανείς λόγους Τραγουδούσαν: «Πω , πω τι… Κεραμίδα ήταν αυτή στου ΠΑΟΚ την κεφαλή».  Παρέμεναν βέβαια φίλοι. Ωραία χρόνια. Καθαρά και ξέγνοιαστα. Άλλη ζωή.

   Ξεχωριστή στιγμή στην καριέρα του Νίκου Χρηστίδη η κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας με τον Άρη κόντρα στο ΠΑΟΚ. Στο αξημέρωτο γλέντι στα μπουζούκια, στο «Καν Καν» του Γιαννίκου (στη Νεάπολη) πέφτει πάνω στον παντοδύναμο ΓΓΑ Κωνσταντίνο Ασλανίδη. Ήταν στην παρέα των παραγόντων του Άρη. Τον ξεφωνίζει - μέσα στο «τσακίρ κέφι» - επειδή δεν κράτησε το λόγο του. Δεν έπαιξε στον Τελικό ο Τάκης Λουκανίδης αν κι άδικα των αδίκων τιμωρημένος στον ημιτελικό με τον Ολυμπιακό στο «Γ. Καραϊσκάκης». Ο διαιτητής Λέλος Βαμβακόπουλος του είχε κρατήσει το δελτίο! Ο σκληρός κι επιβλητικό ςταξίαρχος των ΛΟΚ είχε δεσμευθεί, πως θα παίξει ο Τάκης Λουκανίδης. Θυμίζουμε πως ήταν εποχή του «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».

«Μας μάζεψε ο πρόεδρος Νίκος Καμπάνης. Και μας ρώτησε κραυγάζοντας: Τι θα κάνουμε στον τελικό απόψε;». «Θα νικήσουμε», φωνάξαμε δυνατά. «Δε σας ακούω». «Θα νικήσουμε», φωνάξαμε δυνατότερα. «Πάλι, δεν σας ακούω», είπε αυτός. Κι βγήκε από τα βάθη της καρδιάς μας η ουρανομήκης κραυγή: «Θα νικήσουμε»

 

«Ναι, δίκιο έχετε κύριε Χρηστίδη», απάντησε ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης. «Αντέδρασε ο ΠΑΟΚ. Δεν ήθελα να προκαλέσω ένταση Το κακό έγινε στον Πειραιά. Δεν θα το έκανα χειρότερο στη Θεσσαλονίκη»!.

Γλέντησαν την κατάκτηση μέχρι τα ξημερώματα και στις «Αναμνήσεις» του Ναζηρίδη (στην Αρετσού) αλλά . «Δυστυχώς κράτησε έναν χρόνο αυτή η διασκέδαση. Ζούσαμε αγκαλιά με το τρόπαιο. Χάσαμε τον προγραμματισμό μας. Μείναμε πίσω σε αγωνιστική εξέλιξη»!

   «Ήμουν συνέταιρος με ΠΑΟΚτσή σε καφετέρια στη Νέαπολη. Στην Ελευθερίου Βενιζέλου», αναπολεί το τότε ο Χρήστος Ναλμπάντης. «Στη Νεάπολη μόνον ΠΑΟΚτσήδες υπήρχαν. Μετά το Καυτανζόγλειο πήγα με συμπαίκτες μου στην καφετέρια. Ήταν και ΠΑΟΚτσήδες εκεί. Έκανε και ζέστη… Έσκαγε ο τζίτζικας. Ο συνέταιρος μου με τους δικούς του ιπποτικά μας έδωσαν τις προνομιούχες θέσεις. Καθίσαμε έξω . Είχε λίγη δροσιά. Αυτοί κάθισαν μέσα. Ήταν που ήταν σκασμένοι… Δεν θα έσκαγαν από τη ζέστη»!

   Στη μνήμη του Θόδωρου Πάλλα έχει μείνει η στιγμή στο ξενοδοχείο πριν την αναχώρηση για το Στάδιο. «Μας μάζεψε ο πρόεδρος Νίκος Καμπάνης. Και μας ρώτησε κραυγάζοντας: Τι θα κάνουμε στον τελικό απόψε;». «Θα νικήσουμε», φωνάξαμε δυνατά. «Δε σας ακούω». «Θα νικήσουμε», φωνάξαμε δυνατότερα. «Πάλι, δεν σας ακούω», είπε αυτός. Κι βγήκε από τα βάθη της καρδιάς μας η ουρανομήκης κραυγή: «Θα νικήσουμε»!

Κορυφαία στιγμή

    Κορυφαία του στιγμή με τον Άρη, την ομάδα της καρδιάς του Άγγελου Σπυρίδων, η κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας το 1970. Και μάλιστα, κόντρα στον ΠΑΟΚ! Θυμάται κι αφηγείται στη «Μ» την πορεία προς το Καυτανζόγλειο Στάδιο, στο οποίο διεξήχθη ο τελικός:

   «Ξεκινήσαμε με 1-0 στην Πάτρα κατά της Παναχαϊκής. Σκόρερ ο Γιάντσης. Μετά το 2-1 με τον Παναθηναϊκό, στο Χαριλάου. Σκόρερ Αλεξιάδης, Ραπτόπουλος. Ύστερα το 3-1 με τον Πανιώνιο στην Καλλιθέα. Σκόρερ Αλεξιάδης, Κεραμιδάς κι εγώ. Έπειτα ο ημιτελικός με τον Ολυμπιακό, στον Πειραιά και το 1-0. Σκόρερ ο Κώστας Παπαϊωάνου. Έτσι φτάσαμε στον τελικό».

   Εκεί ο «Ρίνγκο» κάνει τα δικά του όταν ο Γιώργος Κούδας εκτελεί πέναλτι. Περνά μερικές φορές πάνω από την μπάλα, για να τον εκνευρίσει. «Ψ.Π.» κατά πως λέγαμε στον Στρατό. Είχε  άλλον αέρα ο Άγγελος Σπυρίδων με τον σούπερ σταρ του ΠΑΟΚ. Ήταν συμπαίκτες στην εθνική Ελλάδας. Ήταν και καλοί φίλοι. Ο «μεγαλέξανδρος» αστόχησε. Ο Άρης κατέκτησε το Κύπελλο. Κι ο Άγγελος Σπυρίδων ζήτησε συγνώμη – «όχι μία αλλά πολλές φορές», λέει - από τον Γιώργο Κούδα. «Νέοι ήμασταν. Το αίμα έβραζε. Οι σφυγμοί στο ταβάνι. Ε, έκανα τον τσαμπουκά εκείνο»!

Με το πριμ της κατάκτησης του Κυπέλλου 1970 ο Χρήστος Ναλμπάντης – για να πάρετε μία ιδέα του ύψους του – αγόρασε μία γκαρσονιέρα 35 τετραγωνικών. Έδωσε 30.000 δραχμές. Κράτησε 2.000 για να τις … φάει! Είχε το μεγαλύτερο πριμ επειδή συμμετείχε σε όλους τους αγώνες εκείνης της χρονιάς για το Κύπελλο.

«Χάσαμε κι εμείς λεφτά. Χάσαμε και πολλή δόξα», ομολογεί ο Σταύρος «Καίσαρας» Σαράφης. Και λέει: «Ευτυχώς». Γιατί το λέει; Επειδή… «Στη συνέχεια άλλαξε ο ΠΑΟΚ. Έφτιαξε την κορυφαία ομάδα. Πήρε τίτλους. Κυριάρχησε. Μας πείσμωσε εκείνη η ήττα. Μας γιγάντωσε. Και κερδίσαμε δόξα με το παραπάνω»…

 Άρης : Νίκος Χρηστίδης, Θεόδωρος Πάλλας, Χρήστος Ναλμπάντης, Άγγελος Σπυρίδων, Τάκης Ραπτόπουλος, Σοφοκλής Σεμερτζής (60` Βασίλης Ψηφίδης), Βαγγέλης Συρόπουλος, Μανώλης Κεραμιδάς, Αλέκος Αλεξιάδης, Ιωσήφ Μιχαηλίδης, Κώστας Παπαϊωάννου.

 ΠΑΟΚ: Γιάννης Χριστοδούλου (43` Γιώργος Πίρτσος), Γιώργος Παπαχριστούδης, Αρίσταρχος Φουντουκίδης, Αιμίλιος Θεοφανίδης, Γιώργος Μακρής (27` Γιώργος Κοντογιώργος), Θωμάς Δράμαλης, Χρήστος Τερζανίδης, Σταύρος Σαράφης, Δημήτρης Παρίδης, Γιώργος Κούδας, Βασίλης Λάζος.

 Κι εδώ επιτρέψτε μας, μια επί προσωπικού αναφορά. Είναι ελάχιστη απόδοση τιμής. Είναι κι υποχρέωση μας. Ήμασταν κι εμείς εκεί. Έχουμε τις αναμνήσεις μας. Θα θέλαμε ως εκ τούτου να μνημονεύσουμε ένα καρέ τιτάνων σε εκείνη την τιτανομαχία. Και σε εκείνη την εποχή βεβαίως. Τους θαυμάζαμε. Μας συγκλόνιζαν. Ιδιαίτερα στον Τελικό (τους χαζεύαμε από την κερκίδα παράπλευρα των Επισήμων) μας καθήλωσαν.

 Αρίσταρχος Φουντουκίδης κι Αιμίλιος Θεοφανίδης. Δίδυμα κάστρα. Τεράστιοι παίκτες κι άνθρωποι. Θεριά ολάκερα. Από τη μία πλευρά.

 Από την άλλη Τάκης Ραπτόπουλος και Σοφοκλής Σεμερτζής. Βουνά στο σώμα και στην ψυχή. Απροσπέλαστοι. Κολ&