Εκπλήσσει επιστημονική προσέγγιση του θέματος από τον διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Λιλ 2 Διαμαντή Μαστρογιαννάκη που ασχολείται επί πολλά χρόνια με τον χουλιγκανισμό. Το βρετανικό μοντέλο και η ανάγκη της συμμετοχής των οπαδών στις διαβουλεύσεις για τον έλεγχο του χουλιγκανισμού
Ο θάνατος του φιλάθλου Κώστα Κατσούλη και οι νέες εξαγγελίες του υφυπουργού Αθλητισμού κ. Ανδριανού για τις κάμερες και το ηλεκτρονικό εισιτήριο επανέφεραν και πάλι το θέμα της βίας στην επικαιρότητα.
Ο Διαμαντής Μαστρογιαννάκης ήταν διδάκτορας του Πανεπιστήμιου Lille 2 στο οποίο εργάστηκε για πολλά χρόνια. Ασχολείται με τις πολιτικές αντιμετώπισης της οπαδικής βίας και με τη διαιώνιση του φαινομένου. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται ακόμη στην λειτουργία των μηχανισμών ασφάλειας στα πλαίσια αθλητικών διοργανώσεων και στις πολλαπλές και πολυεπίπεδες συνέπειες της εφαρμογής των πολιτικών ασφαλείας.
Έχει επιμεληθεί τις εκδόσεις Sport Social Studies και τις εκδόσεις των βιβλίων Risk Management and Sport Events και Security and Sport Mega Evenents (είναι υπό έκδοση 2014).
Τα επεισόδια ιστορικά είναι συνδεδεμένα μόνο με την εξέλιξη ενός ποδοσφαιρικού αγώνα;
«Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘50 τα επεισόδια πολλαπλασιάζονται, αποσυνδέονται σταδιακά από την εξέλιξη του αγώνα, είναι οργανωμένα, πολλές φορές προμελετημένα και μεταφέρονται πλέον εκτός αθλητικών εγκαταστάσεων».
Ποια χρονική περίοδο υπήρξε κορύφωση της βίας στους αθλητικούς χώρους;
«Τη δεκαετία του ‘80 το φαινόμενο έχει πλέον εξαπλωθεί σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και η εκδήλωση του είναι ανεξέλεγκτη. Τα όσα έγιναν στον τελικό του Κυπέλλου πρωταθλητριών το 1985 στις Βρυξέλλες όπου έχασαν τη ζωή τους 39 οπαδοί αποτέλεσαν το κομβικό σημείο για την υιοθέτηση κοινών μέτρων αντιμετώπισης και ελέγχου του φαινομένου σε Ευρωπαϊκό επίπεδο».
Ποιά είναι τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ευρωπαίου χούλιγκαν;
«Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να μας επιτρέπουν να σκιαγραφήσουμε ένα κοινό ευρωπαϊκό κοινωνικό προφίλ. Η μοναδική έρευνα (Dunning et all, 2002) έχει κατακριθεί έντονα».
Τα κοινωνικά προβλήματα μίας χώρας ενισχύουν τον χουλιγκανισμό;
«Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα κοινωνικά προβλήματα εντείνουν την εκδήλωση επεισοδίων».
Υπάρχει εξάλειψη του φαινομένου του χουλιγκανισμού στην Δ. Ευρώπη;
«Στις περισσότερες χώρες της Δ. Ευρώπης το φαινόμενο έχει ελεγχθεί σε μεγάλο βαθμό αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε για εξάλειψή του. Θα ήταν σωστότερο να αναφερθούμε σε μετατόπιση του φαινομένου σε χώρους μακριά από αθλητικές εγκαταστάσεις».
Σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη πώς θα βαθμολογούσατε τον χουλιγκανισμό στην Ελλάδα;
«Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες, η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία, τη Σερβία είναι οι χώρες στις οποίες το φαινόμενο παραμένει ανεξέλεγκτο, τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδων».
Ποιό είναι το λάθος που κάνει η ελληνική πολιτεία στην προσπάθεια εξάλειψης του χουλιγκανισμού;
«Η αντιμετώπιση του χουλιγκανισμού δεν είναι μόνο ζήτημα της Ελληνικής Πολιτείας. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι εμπλέκονται και ιδιωτικοί φορείς στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Μου είναι δύσκολο να ονομάσω ένα λάθος διότι, όπως έχει αποδείξει η διεθνής εμπειρία, ο επιτυχής έλεγχος και αντιμετώπιση του φαινομένου περιλαμβάνουν πολύπλευρες και πολυεπίπεδες παραμέτρους. Πρώτα θα πρέπει να ερευνηθούν τα αίτια».
Ποιά πρέπει να είναι τα κύρια μέτρα που πρέπει να πάρει η Πολιτεία στην Ελλάδα για τη βία;
«Η απουσία μελετών για τα αίτια της βίαιης συμπεριφοράς είναι ανασταλτικός παράγοντας για την χάραξη και υιοθέτηση αποτελεσματικών πολιτικών ελέγχου και αντιμετώπισης του φαινομένου. Επίσης δεν γνωρίζουμε επαρκώς ποιές είναι οι δυσλειτουργίες των ελεγκτικών, προληπτικών και κατασταλτικών μηχανισμών και σε ποιό βαθμό αυτές συμβάλλουν στην διαιώνιση του φαινομένου. Αυτός είναι και ο λόγος που υιοθετείται στο βρετανικό μοντέλο αντιμετώπισης του χουλιγκανισμού. Το όποιο ναι μεν πέτυχε να ελέγξει το φαινόμενο μέσα στα γήπεδα αλλά το μετατόπισε εκτός αθλητικών εγκαταστάσεων, δημιουργώντας κατ’ αυτό τον τρόπο νέα προβλήματα δημόσιας τάξης, διότι οι προκαθορισμένες συναντήσεις οπαδών μακριά από τις αθλητικές εγκαταστάσεις είναι ανεξέλεγκτες. Ένα τελευταίο στοιχείο που θεωρώ σημαντικό είναι η απουσία των οπαδών από τη χάραξη πολιτικών αντιμετώπισης του φαινομένου.
Μπορεί να χαρακτηριστεί ο χουλιγκανισμός αντάρτικο των πόλεων;
«Η έννοια του “αντάρτικου πόλεων” εμπεριέχει μια σαφέστατη, συγκεκριμένη πολιτική θεωρία. Μια ξεκάθαρη ιδεολογία ανατροπής της επικρατούσας πολιτικής και κοινωνικής τάξης με ένοπλες, οργανωμένες και συντονισμένες δράσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν νομίζω ότι αυτή η έννοια είναι κατάλληλη για να χαρακτηρίσει το χουλιγκανισμό. Και αυτό διότι, αφενός, τα αίτια του φαινομένου δεν είναι μόνο πολιτικά».
Ποιός είναι ο προσφιλής τρόπος διαχείρισης των κινδύνων στις Αθλητικές εκδηλώσεις;
«Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, το κύριο χαρακτηριστικό των πολιτικών αντιμετώπισης είναι η διαφοροποίηση στο βαθμό που κάθε κράτος όριζε τον “κίνδυνο” και τους “επικίνδυνους πληθυσμούς”. Σταδιακά τόσο ο ορισμός του “κινδύνου” όσο και το περιεχόμενο των πολιτικών ομογενοποιείται. Σε γενικές γραμμές οι πολιτικές αυτές βασίζονται σε προεγκληματικές λογικές. Έτσι, αφού καθοριστούν οι κίνδυνοι και οι αντίστοιχοι πληθυσμοί, οι δημόσιες αρχές προβαίνουν στη δημιουργία και ανταλλαγή αστυνομικών αρχείων, στη συλλογή και ανταλλαγή πληροφοριών, και στην αυξημένη αστυνομική και ηλεκτρονική επιτήρηση των ¨επικίνδυνων πληθυσμών”.
