Ακολουθώντας την παράδοση που θέλει τους Ολλανδούς προπονητές να παραδίδουν μαθήματα τακτικής ο Έρικ Τεν Χαγκ δημιούργησε μια «αρμάδα» που έκανε την Ευρώπη να παραμιλά την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο.
Επηρεασμένος από τον Γιόχαν Κρόιφ και κυρίως από τον Πέπε Γκουαρδιόλα (συνεργάστηκαν επί δύο έτη) παρουσίασε το δικό του τρόπο παιχνιδιού βασισμένο στην υπεραριθμία, στη δημιουργία κενών χώρων, στις αντίθετες κινήσεις και στο διαχωρισμό του αντιπάλου. Δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο αλλά διδάσκει πως το απλό μπορεί να γίνει και ελκυστικό.
Βασική αρχή της τακτικής του είναι η επίτευξη του μέγιστου βάθους και πλάτους ώστε να «τεντώσει» του αντιπάλους του όσο περισσότερo μπορεί τόσο οριζόντια όσο και κάθετα. Απαιτεί πίεση ψηλά, γρήγορες εναλλαγές και συνεχής κίνηση.
Άσος στο μανίκι του η παρουσία ενός τρίτου ποδοσφαιριστή σε κάθε φάση.Οι παίκτες του είναι ελεύθεροι να αλλάζουν θέσεις σε όλη τη διάρκεια και ο αριθμός τους διαφέρει ανάλογα με τις συνθήκες που δημιουργούνται. Είναι ένα σύστημα που συνδυάζει διαφορετικές τακτικές και δίνει την ευκαιρία στον Άγιαξ να έχει τον απόλυτο έλεγχο του παιχνιδιού.
Φάση οικοδόμησης
Επιλέγει το 4-3-3 και έαν οι συνθήκες το απαιτούν και το 4-2-3-1. Η επίθεση του είναι κεντρικά εστιασμένη. Οι συνεχείς κινήσεις των παικτών της μεσαίας γραμμής μπερδεύουν τον αντίπαλο, δημιουργεί αριθμητικό πλεονέκτημα και κενά διαστήματα.
Το παιχνίδι αρχίζει από τον τερματοφύλακα, ο οποίος είτε θα δώσει πάσα σε ελεύθερο αμυντικό είτε θα παίξει με μακρινή μπαλιά. Σε αυτή την περίπτωση, η τετράδα της άμυνας «σπρώχνει» τους αντιπάλους προς τα πίσω και παράλληλα ανοίγεται ένα κενό στο κέντρο, το οποίο και θα εκμεταλλευτεί ο παίκτης που θα υποδεχθεί τη μπάλα.
Χρησιμοποιεί συχνά το μοντέλο συσσώρευσης με τρεις παίκτες, το οποίο του επιτρέπει να έχει γρήγορες εναλλαγές, κοντινά και σίγουρα περάσματα και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο απώλειας της μπάλας.
Οι κεντρικοί μέσοι είναι τοποθετημένοι ψηλά. Ο ένας πιέζει, ανοίγει χώρο για να κάνει το κατάλληλο πέρασμα όταν πάρει τη μπάλα στα πόδια του ενώ ο άλλος βρίσκεται είτε ανάμεσα είτε δίπλα από τους παίκτες της πρώτης γραμμής άμυνας του αντιπάλου. Έτσι δημιουργούνται εύκολα περάσματα και ένα αριθμητικό αβαντάζ.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του τρίτου μέσου. Έχει το ρόλο του πλέι μέικερ, μετακινείται συνεχώς, ξέρει να «διαβάζει» τον ελεύθερο χώρο και να τον δημιουργεί για τους συμπαίκτες του. Τις περισσότερες φορές ανεβαίνει και κινείται στη γραμμή κρούσης βοηθώντας τον επιθετικό και μπερδεύοντας τον αντίπαλο. Συνεργάζεται άψογα με το φορ και ενώ ο ένας «σπρώχνει» τον αντίπαλο προς μια πλευρά, ο άλλος βρίσκει το χώρο για να ανέβει στην περιοχή και να γίνει φορ. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα παίκτη μπαλαντέρ που μπορείς να τον συναντήσεις οπουδήποτε στο χορτάρι.
Χαρακτηριστικό της ανάπτυξης των Ολλανδών είναι η υπερφόρτωση μιας πλευράς ώστε να δημιουργηθεί χώρος στην άλλη. Συνήθως «χτίζουν» από αριστερά τραβώντας τους παίκτες του αντιπάλου προς τα εκεί και μόλις ανοίξει επαρκής χώρος από δεξιά τότε η μπάλα μετατοπίζεται στον ελεύθερο παίκτη που υπάρχει εκεί. Έτσι δημιουργούνται κενοί διάδρομοι και «σπάει» το αμυντικό μπλοκ του αντιπάλου.
Τελική φάση
Σε αυτή τη φάση το κλειδί είναι οι διαγώνιες διαδρομές και η δημιουργία κενών χώρων. Στόχος είναι να διατηρηθεί το βάθος και να γίνει σωστή εκμετάλλευση των κενών διαστημάτων του αντιπάλου.
Οι κεντρικοί μέσοι και η γραμμή επίθεσης αλλάζουν διαρκώς θέσεις ώστε να δημιουργήσουν ανοίγματα. Ο επιθετικός και ο πλέι μέικερ χρησιμοποιούν αντίθετες κινήσεις για να μπουν στον ελεύθερο χώρο.
Μερικές φορές, αυτή η δομή είναι αρκετή για να διευκολύνει τα διεισδυτικά περάσματα μέχρι την επίθεση, όπου οι μπροστινοί παίκτες μπορούν να κάνουν χρήση ενός και δύο συνδυασμών πρώτης πάσας για να σπάσουν την τελευταία γραμμή άμυνας και να βρεθούν μπροστά από την εστία.
Άμυνα
Όταν η μπάλα χαθεί είναι εύκολο για τον Αίαντα να την ανακτήσει λόγω της πίεσης που ασκείται. Στόχος είναι να δημιουργηθεί υπεραριθμία και να μειωθεί ο διαθέσιμος χώρος του αντιπάλου.
Οι παίκτες του Άγιαξ στρέφονται προς εκείνον που έχει τη μπάλα, ασκούν πίεση και κλείνουν κάθε πιθανό πέρασμα.
Καθοδηγούν τον αντίπαλο προς μια πλευρά, κλείνουν κάθε διέξοδο ενώ η άλλη πλευρά δημιουργεί ένα τόξο ώστε να αποτρέψει την αλλαγή του παιχνιδιού.
Είναι πολύ καλά προετοιμασμένοι για να αποκρούσουν την πρώτη και τη δεύτερη μπαλιά του αντιπάλου. Οι τέσσερις αμυντικοί και οι δύο κεντρικοί μέσοι πιέζουν στο ένα τέταρτο του γηπέδου αναγκάζοντας τον αντίπαλο να παίξει με μακρινές μπαλιές.
Σύνοψη
1. Στόχος είναι να αποκτήσει η ομάδα το μέγιστο βάθος και πλάτος και να δημιουργηθούν χώροι μεταξύ των γραμμών.
2. Προσπάθεια επίτευξης αριθμητικής υπεροχής. Ανάλογα με τις συνθήκες της αναμέτρησης ο αριθμός των παικτών σε κάθε φάση αλλάζει.
3. Εξασφάλιση της παρουσίας του ελεύθερου παίκτη για να διατηρηθεί η κατοχή ή να προχωρήσει η μπάλα. Η παρουσία του βοηθά στην καλύτερη εύρεση κατάλληλων διαδρόμων.
4. Όλοι οι παίκτες πρέπει να προσφέρουν αξία σε κάθε στιγμή. Ο καθένας πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παρατηρεί πότε δεν εξυπηρετεί το παιχνίδι και να εντοπίσει τρόπο για να το αλλάξει αυτό.
5. Υπάρχει διαρκής κίνηση ώστε να τραβήξει τον αντίπαλο προς μια πλευρά και να δημιουργηθεί κενό διάστημα στην αντίθετη. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των συνεχών περιστροφών, των γρήγορων περασμάτων, της υπερφόρτωσης μιας πλευράς.
6. Περαιτέρω μεγιστοποίηση της χρήσης του χώρου και του χρόνου με έξυπνες αρχές λήψης και διέλευσης: πολλαπλοί παίκτες τοποθετημένοι σε «γραμμή διέλευσης», τριπλή κίνηση των παικτών, σάρωση του χώρου, χρήση δομών όπως "Rondos" και "Zig-Zags".
7. Σε χώρους με συμφόρηση οι εναλλαγές γίνονται με ένα ή δύο αγγίγματα.
8. Αμυντικά είναι η κίνηση των παικτών της μεσαίας γραμμής δίνει τη δυνατότητα πιο εύκολης απόκρουσης της πρώτης και δεύτερης μπαλιάς του αντιπάλου
πηγή φωτογραφιών: totalfootballanalysis