Για πρώτη φορά στην ιστορία του ο ΠΑΟΚ πανηγύρισε το νταμπλ και μάλιστα, κατέκτησε το πρωτάθλημα αήττητος. Επίτευγμα που δεν πέρασε απαρατήρητο όχι μόνο από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία αλλά και τους λάτρεις της τακτικής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το allenatore.net, το οποίο κάθε χρόνο αναλύει τον τρόπο παιχνιδιού των μεγάλων ευρωπαϊκών συλλόγων, και στη σελίδα του φιλοξενεί για πρώτη φορά την ανάλυση του συστήματος μιας ελληνικής ομάδας, αυτής του Ραζβάν Λουτσέσκου.
Ο Ρουμάνος τεχνικός κέντρισε το ενδιαφέρον των Luca Bellini και Alberto D’Arcangelo, οι οποίοι προχώρησαν στην ανάλυση της ανάπτυξης του παιχνιδιού και της τακτικής διάταξης του ΠΑΟΚ.
Μέσα σε 17 σελίδες, οι Ιταλοί αναλυτές μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται η ομάδα του Λουτσέσκου, τι κόλπα εκτελεί κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, είτε έχει την κατοχή της μπάλας είτε όχι.
Επίθεση
Βασίζεται στο 4-2-3-1. Κύρια χαρακτηριστικά του παιχνιδιού του είναι το παιχνίδι στο έδαφος, η κινητικότητα, η ανάγνωση των κενών χώρων και η αριθμητική υπεροχή. Επιτίθεται πάντα με πολλούς παίκτες και έτσι κερδίζει σε πλάτος και βάθος.
Φάση οικοδόμησης
«Χτίζει» πάντα από πίσω μπρος τα μπρος. Η αρχή είναι ο τερματοφύλακας, έπειτα προσπαθεί να κερδίσει σταδιακά τους χώρους και να δημιουργήσει αριθμητική υπεροχή με την προώθηση των ακραίων αμυντικών.
Ο τερματοφύλακας προσφέρει σιγουριά και ασφάλεια στην αμυντική γραμμή. Πρέπει να είναι ικανός να αρχίσει από πίσω μια επίθεση και να είναι πάντα διαθέσιμος ως εναλλακτική λύση εάν μπλοκαριστούν οι συμπαίκτες του. Η πρώτη πάσα είτε είναι σε κάποιο από τα δύο στόπερ είτε στο κεντρικό αμυντικό χαφ.
Οι αμυντικοί είναι οι «σκηνοθέτες» του παιχνιδιού του Λουτσέσκου. Έχουν την ικανότητα να διαβαζουν τις καταστάσεις και να βρίσκουν τη σωστή επιλογή.
Φάση δημιουργίας
Σε αυτή τη φάση ο Ρουμάνος τεχνικός προσπαθεί να «κατακτήσει» τους χώρους, να δημιουργήσει αριθμητική υπεροχή και να μπερδέψει τον αντίπαλο με την εναλλαγή ρόλων. Βασική αρχή σε αυτό το κομμάτι είναι ο μη σεβασμός των θέσεων. Ανάλογα με τον τρόπο παιχνιδιού του αντιπάλου οι παίκτες συγκλίνουν προς τον άξονα είτε ανοίγονται προς το πλάι.
Οι παίκτες της μεσαίας γραμμής είναι κινητικοί, ενεργοί, ξέρουν να δημιουργούν χώρους και είτε συγκλίνουν προς το πλάι είτε προς το κέντρο. Συχνά δημιουργούν τρίγωνο με τους στόπερ για πιο εύκολη μεταβίβαση της μπάλας.
Οι μπακ προωθούνται σταδιακά και είτε τρέχουν την πλευρά τους είτε μεταφέρουν την μπάλα με τη βοήθεια των στόπερ και του παίκτη πίσω από τον επιθετικό σχηματίζοντας τρίγωνα.
Εξτρέμ, μπακ και «δεκάρι» είναι παίκτες πολλαπλών χρήσεων. Κινούνται στο χώρο διαρκώς, δημιουργούν ανοίγματα, αναπτύσσουν παιχνίδι σε συνεργασία και με τους κεντρικούς μέσους και πολλές φορές λειτουργούν και ως «δόλωμα» για να μπερδευτεί ο αντίπαλος.
Τελική φάση
Το παιχνίδι αποκτά μεγαλύτερο πλάτος και η αριθμητική υπεροχή προσφέρει εναλλακτικές. Η διάσπαση της αντίπαλης άμυνας θα γίνει είτε με κάθετη μπαλιά, είτε με βαθιά μπαλιά στην πλάτη της, είτε από το πλάι από τα πόδια των μπακ.
Ο επιθετικός δημιουργεί διλήμματα στον παίκτη που τον μαρκάρει αφού δεν ξέρει εάν θα πρέπει να τον ακολουθήσει ή να παραμείνει στη θέση του. Είτε επιλέγει το ένας εναντίον ενός, είτε παίζει το ένα - δύο με κάποιο συμπαίκτη του, είτε επιστρέφει πίσω τη μπάλα για να βρεθεί το κατάλληλο κενό.
Συχνά κινείται και εκείνος προς τα πίσω για να δημιουργήσει χώρο και τη θέση του στην περιοχή παίρνει ο κεντρικός μέσος ή κάποιος από τους ακραίους αμυντικούς.
Άμυνα
Το βασικό γνώρισμα της αμυντικής λειτουργίας του ΠΑΟΚ είναι η εναλλαγή σχημάτος. Το 4-2-3-1 γίνεται 4-4-2, σύστημα που τον βοηθά να ελέγξει τους χώρους καλύτερα και μειώνει τη δυνατότητα του αντίπαλου μέσου να κινηθεί με ευκολία όταν έχει τη μπάλα στα πόδια.
Ο Λουτσέσκου επιλέγει μια επιθετική τακτική και στην άμυνα. Κύρια γνωρίσματα της είναι η πίεση ψηλά, το ύψος και η αριθμητική υπεροχή προς μια πλευρά. Προσπαθεί να «σπάσει» την αντίπαλη επίθεση και στηρίζεται στους κεντρικούς μέσους και τους ακραίους αμυντικούς.
Τα κεντρικά αμυντικά χαφ προστατεύουν την αμυντική γραμμή και προσπαθούν να καλύψουν κάθε κενό χώρο. Είτε βγαίνουν μπροστά για να πιέσουν είτε βρίσκονται στην περιοχή ως τρίτος αμυντικός για να βοηθήσουν.
Οι ακραίοι αμυντικοί έχουν επιθετικά χαρακτηριστικά. Ανεβαίνουν ψηλά και προσπαθούν να «κλέψουν» την μπάλα.
Επί τω έργω
Σε πρώτο στάδιο, όταν η μπάλα χαθεί, το «δεκάρι» σε συνεργασία με τον επιθετικό πιέζουν ψηλά για να ανακτηθεί.
Εφόσον, η πίεση τους δεν έχει αποτέλεσμα και ο αντίπαλος προχωρήσει με την μπάλα τότε θα συναντήσει ένα δεύτερο τείχος που αποτελείται από τους κεντρικούς μέσους αλλά και τους μπακ που ανεβαίνουν στο ύψος της μεσαίας γραμμής.
Εάν και εκεί δεν υπάρξει αποτέλεσμα τότε περνάμε στο τρίτο στάδιο άμυνας. Εκεί ο ένας κεντρικός μέσος γίνεται ο πέμπτος αμυντικός ενώ ο άλλος μένει στα όρια της μεγάλης περιοχής. Οι μπακ μένουν ψηλά και πιέζουν ενώ το ίδιο κάνουν και οι κεντρικοί αμυντικοί.
Σημαντική προϋπόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος είναι να διατηρούν όλοι τις θέσεις τους και να καλύπτονται τα πιθανά κενά. Η επιλογή αυτή του Ρουμάνου δυσκολεύει την ανάπτυξη του αντιπάλου, τον οδηγεί προς μια πλευρά και τον αναγκάζει να κάνει γρήγορες μεταβιβάσεις και κατά συνέπεια περισσότερα λάθη.
Σύνοψη
Η μέθοδος του Ραζβάν Λουτσέσκου προσφέρει λύσεις τόσο επιθετικά όσο και αμυντικά.
Όταν η ομάδα επιτίθεται ο Ρουμάνος επιθυμεί:
Α) να κερδίζει βαθμιαία το χώρο
Β) να δημιουργεί αριθμητική υπεροχή με την προώθηση των ακραίων αμυντικών
Γ) οι παίκτες του να είναι σε διαρκή κίνηση και να εναλλάσσονται στις θέσεις ώστε να βρεθεί το κατάλληλο κενό
Δ) το παιχνίδι να χτίζεται από πίσω. Η αρχή να είναι ο τερματοφύλακας
Ε) όταν ο αντίπαλος συγκλίνει προς τον άξονα τότε οι παίκτες του ανοίγονται στα πλάγια και το αντίστροφο
Όταν η ομάδα αμύνεται:
Α) η προσπάθεια ανάκτησης της αρχίζει από ψηλά
Β) στην πρώτη γραμμή άμυνας βρίσκεται το «δεκάρι» και ο επιθετικός, οι οποίοι πιέζουν για να ανακτήσουν τη μπάλα
Γ) στη δεύτερη γραμμή οι κεντρικοί μέσοι και οι ακραίοι αμυντικοί που μένουν ψηλά και πιέζουν
Δ) στην τελική ο ένας κεντρικός μέσος γίνεται τρίτο σέντερ μπακ, ο άλλος μένει στο ύψος της μεγάλης περιοχής, οι μπακ και τα εξτρέμ επιστρέφουν και καλύπτουν τους κενούς χώρους
Από την έντυπη έκδοση (Σάββατο 25/5/2019)